Hayat Pedi – Hayatpedi.com

  1. Anasayfa
  2. »
  3. Yaşam
  4. »
  5. Antiseptikler Nelerdir? Nerelerde Kullanılır?

Antiseptikler Nelerdir? Nerelerde Kullanılır?

admin admin -
39 0

Antiseptikler mikropları öldürmek için kullanılan ilâçlardır. Çeşitli hastalık yapan, gıda maddelerini bozan mikropların çoğalmalarına engel olmak, bunları tamamıyla öldür­mek için çeşitli antiseptik maddeler vardır. Mikroba vücut için­de tesir edenlere antiseptik, vücut dışında tesir edenlere ise de­zenfektan denirse de bu iki te­rim çok defa birbiri yerine kul­lanılmaktadır.

antiseptik

Vücut içinde mikropların üremesi­ni önleyen, ya da onları yok eden çe­şitli madensel, bitkisel ilâçlar, sülfamitler, antibiyotikler dışında ya­ra tedavisinde, vücut temizliğinde, evin, odaların, eşyaların mikropsuz hale getirilmesinde çeşitli antiseptik ilâçlar kullanılır. Bunlardan günde­lik hayatımızda, hastanelerde, şehir temizliğinde en çok kullanılanlar şunlardır: Klor, kireçkaymağı, dakin solüsyonu, javel suyu, oksijenli su, iyot, potasyum klorat, potasyum per­manganat, asit borik, gümüş nitrat, rivanol, asit fenik, formol, lizol, likroform, detol, iyodoform, dermatol.

KLOR

Yeşilimtırak, çok tahriş edici bir gazdır. Birinci Dünya Savaşı’nda ze­hirli gaz olarak kullanıldı. Bugün ancak şehirlerin su dezenfeksiyonun- da binde 4-5 oranında sulandırılmış olarak kullanılmaktadır. Meselâ, İs­tanbul’un kullanmakta olduğu su Ter- kos Gölü’nden Kâğıthane’deki havuz­lara geldikten sonra, oradaki büyük depolarda klorlanarak şehre gönde­rilir.

KİREÇKAYMAĞI

Kimyada adı kalsiyum lıipokVorit- tir. Suda erir. °’ol eriyiği (mahlûlü) iyi bir antiseptiktir. Mikrop öldürcü etkisi klor çıkarmasından ileri gelir. Salgın hastalıklarda, özellikle kole­rada şüpheli çamurlara, sulara ka­rıştırılır. Su dezenfeksiyonunda da kullanümaktadı r.

DAKİN SOLÜSYONU

Bileşimi sodyum hipoklorit ile sod- yum hidro karbonattır. Bu da olduk­ça tahriş edicidir. Yara pansımanın- da bugün kullanılmamaktadır.

JAVEL SUYU

Kimya bakımından potasyum hi­poklorit eriyiğidir. Çamaşır suyu da denir. Kirleri, lekeleri çıkarttığı gibi iyi bir antiseptiktir.

POTASYUM KLORAT

Gargara olarak kullanılır. Pastille­ri ağız, boğaz hastalıklarında emile­rek de kullanılır. İdrarla, tükürükle vücuttan atılır. Bugün pek önemi yoktur, yerini daha iyi antiseptikler almıştır.

İYOT

En çok tentürdiyot şeklinde kulla­nılır. Tentürdiyot, iyodun alkolde eritilmesiyle elde edilen bir sıvıdır. %7 iyot, %3 potasyum iyodür, %90 alkol karışımıdır. Antiseptik etkisi olan madde iyottur. Açık bir yaranın üzerine konabilecek çeşitli mikrop­ları kırmak için kullanılır.

Tentürdiyot ancak dıştan kullanı­lan bir ilâçtır. İçilirse mideyi, sin­dirim organlarını tahriş eder, hatta delebilir. Tentürdiyot içen bir kimse­ye nişastalı su verilmelidir. Nişasta­yı yumurta akı ile çalkalamak daha faydalı sonuç verir. Bazı kimseler iyo­da karşı hassastır. Tentürdiyot sürü­lünce deride kabarma, şişme, solu­num borusunda şişmeden dolayı tı­kanma olabilir.

Tentürdiyot, yıllardan beri kullanılagelmiş, bugün de hâlâ değerini elde tutan çok iyi bir antiseptiktir. Binde 2 yoğunlukta olursa her mik­robu öldürür. Daha az bir yoğunluk­ta bile onları etkisiz bırakır. Deriye sürülünce en üstteki hücreleri harap eder, derinin derinliklerine inerek an­tiseptik etkisini orada gösterir. Deri­den emildikten 15 dakika sonra id­rarda iyot bulunabilir.

OKSİJENLİ SU

Kimya bakımından hidrojen pe­roksittir. Antiseptik hassası hem ok­sijen çıkarmasından, hem de asitliğinden ileri gelir. Antiseptik kudre­ti o kadar yüksek değildir. Yara pansumanında, kanamaları durdurmak için kullanılır. Kanı pıhtılaştırıcı ve damarları büzücü etkisi vardır. Bir bardak suya bir çorba kaşığı kona­rak gargara yapılabilir. Gene aynı şe­kilde sulandırıldıktan sonra içine batırılan uzunca kesilmiş gazlı bez­lerle burun kanamasında buruna tampon yapılabilir.

POTASYUM PERMANGANAT

Koyu mor renkte bir maddedir. Suda eritilerek kullanılır. Koyu eri­yikleri tahriş edici olduğundan dört binde bir, altı binde bir oranında eri­yikleri kullanılır.

Eczanelerde potasyum permanga­natın 0,25 gramlık tabletleri satılır. Bunlardan bir tablet 1 kilogram su­ya atılırsa 1/4.000 oranında eriyik elde edilmiş olur. Evlerde bu tablet­leri çocukların erişemeyeceği emin bir yerde saklamalıdır, çünkü içile­cek olursa zehirler. Potasyum permanganat eriyiği dış­tan antiseptik olarak bazı yaralara, ısırıklara, kaşıntılara, karşı kulla­nılır.

Ayak parmakları arasındaki ka­şıntılarda akşamları potasyum per­manganatla pansuman yapmak fay­dalıdır. Yılan sokmasında sokulan yerin biraz üst kısmından bandaj (bağ, sargı) koyduktan sonra ısırı­ğın çevresine bu antiseptik şırınga edilebilir. Permanganat burada yı­lan zehrini oksitleyerek bileşimini bozmak suretiyle etki gösterir.

ASİT BORİK

Beyaz kristal bir tozdur. Suda, gli­serinde, vazelinde erir Antiseptik kudreti azdır. Mikropların üremesi­ni önler. Bugün pek kullanılmıyor. Yaraların pansumanında %4, göz an­tiseptiği olarak %2 eriyikleri kulla­nılabilir. Asit borikli sabunlar, mer­hemler vardır,

GÜMÜŞ NİTRAT

Gümüşün amonyaklı bileşimidir. Nitrat darjan da denir. Eriyiği en çok °/ol oranında kullanılır. Yeni do­ğan çocuğun gözüne damlatılır, yara­ları yıkamak için de kullanılır Bir de kalem halinde nitrat darjan var­dır. Kapanmayan, burjon denilen kır­mızı, kolay kanar kabarıklar yapmış yaralara sürülür, burjonları yok ede­rek yaraların iyice kapanmasını sağlar.

SÜBLİME

Beyaz kristal bir tozdur. Kimyada adı Civa biklorürdür. Suda erir, 0,50-1 gramlık pastilleri vardır. Bunlar su­ya atılarak antiseptik eriyikler yapı­lır. Çok zehirlidir. Evlerde kullanıl­ması tavsiye edilmez.

ASİT FENİK

Fena bir kokusu vardır, cildi tahriş eder. En çok belâları, helâ çu­kurlarını dezenfekte etmekte kulla­nılır.

FORMOL

Keskin kokulu, öksürtücü, göz ya­şartıcı bir gazdır, suda iyi erir. Anti­septik olarak eriyikleri kullanılır. Binde bir eriyiği bütün mikropları öldürür. Formol deriyi tahriş eder İçilecek olursa zehirler. En çok laboratuvar aletlerinin dezenfeksiyonunda kullanılır. Hasta odasının te­mizlenmesinde de kullanılabilir.

LİZOL

Zehirlidir. Daha çok odaların, eşya­ların dezenfeksiyonunda kullanılır.

DETOL

Zehirsizdir. Vücut temizliğinde, yara pansumanında, böcek sokmala­rında güvenle kullanılabilir. Odala­rın, eşyaların dezenfeksiyonunda da iyi bir antiseptiktir.

RIVANOL

Sarı bir tozdur. En çok binde bir eriyiği kullanılır. Yaraların, yanıkla­rın, pansumanında, gargara olarak iyi bir antiseptiktir. Mukozaları tah­riş etmez.

IYODOFORM

Sarı bir tozdur. Kokusu hastane kokusu gibidir. Suda erimez, en çök eterde, alkolde erir. Antiseptik kud­reti hafiftir. Mikropları geç öldürse de üremesini durdurur. Yara pansumanında kullanılır. Merhemi, iyodoformlu gazlı bezi vardır. İyot çıkara­rak antiseptik etki gösterir Yaranın ağrısını biraz alır, çabuk kapanmasına yardım eder. Yalnız dikkatli ol­malıdır, devamlı kullanılırsa emile­rek zehirlenmelere yol açabilir.

DERMATOL

Bir bizmut bileşiğidir. İyodoform gibi kullanılır. Yaraya ekilmek üzere toz şekli vardır.

İlgili Yazılar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir