Madeni eşyayı temizlemek için ne yapmalı?

Madenden yapılmış kap kacak, cinsine göre, ayrı ayrı usullerde temizlenebilirse de hemen hemen bütün madeni kapların temizlenip parlamasını sağlayan başlıca iki usul vardır kİ bunların ya­pılması da kolaydır. İşte reçe­teleri:

1. Madeni eşyalardaki pas lekelerini, kolayca hazırlayabileceğiniz bir hamurla çıkarıp, kabları parlatabilirsiniz. Bu hamurun malzemesi kolaylık­la elde edilebilir:İncecik toz haline getirdiği­niz 50 gr. kil; 30 gr. kerpiç to­zu; 7 gr. zımpara tozu; 7 gr. ponza taşı tozu. Bunları bir kapta karıştırın. Sonra buna biraz su katıp hamur haline ge­tirin, yumuşak bir bezle alıp kaplara bastıra bastıra sürün.
2. Alüminyum da dahil ol­mak üzere her hangi bir ma­denden yapılmış tepsi, çatal, bıçak, kaşık gibi eşyayı da ko­layca parlatabilirsiniz: Maden olmayan, ya plâstik, ya da por­selenden yapılmış derince bir kâsenin içine sıcak su koyun. Buna 1 dolu yemek kaşığı so­da atın, karıştırın.

Temizleyeceğiniz eşyayı bu suyun içine daldırın. Bir-iki dakika bekletin. Bol suda çal­kalayıp kuruladıktan sonra tertemiz olup parladığını gö­rürsünüz.

Madeni eşyalar, ne cins ve ne çeşit olursa olsun devamlı ve titiz bir bakım ister. Bugün evlerde kullanılan madenî eş­yaların başında alüminyum, bakır, çinko, demir, kurşun gelir. Gümüş de, gerek mutfak, gerek süs eşyası olarak evlerimizde ol­dukça önemli bir yer alır. Bunların ayrı ayrı özellikleri, ona göre de bakımları vardır. Şimdi hangi madenin nasıl temizlenmesi gerektiğini ve hangi madenin ne değere sahip olduğunu inceleyelim:

Alüminyum madeni: Gün geçtikçe bakı­rın yerini almaya başlayan alümin­yum, birçok özellikleri bakımından, bakıra tercih edilmektedir. Kalaya ihtiyaç göstermemesi, kolay temiz­lenmesi, ucuzluğu alüminyumun ter­cih sebeplerinin başında gelir. Ayrı­ca, daha ince levhalar haline getiri­lebilmesi de, ısıyı kolay iletmesini sağladığından, yemekleri çabuk ısıt­mak, pişirmek bakımından önemli­dir.

Alüminyum, mutfak eşyasını ka­rartmadan kullanmak için önce içinde süt kaynatın. Az bir miktar sütü bir-iki taşım kaynattıktan son­ra döküp kabı yıkarsanız alümin­yum eşyanız bir daha kararmaz.

Bakır madeni: Gittikçe gelişen alümin­yum kaplar karşısında eski önemi­ni kaybetmekle birlikte, bakır eşya gene de evimizden eksik olmaz. Mut­faklarımızdaki tencerelerin çoğu hâlâ bakırdandır. Bakır kapların is­tediği en büyük titizlik sık-sık ka­laylanmasıdır; kalaylanmazsa, za­manla, kararır, güzel görünüşlerini kaybederler. Kalaylı kaplar bir mut­fağın iç açıcı güzelliklerinden biri­dir. Bakır kapların kalaylanmasının sağlık bakımından da gözetilen bir önemi vardır.

Mutfak eşyası olarak değeri azalı­yorsa da bakır gün geçtikçe süs eş­yası olarak önem kazanmaktadır. Bakır tepsiler, ibrikler, küllükler, çok çeşitli biblolar evlerimizde süs eşyası olarak yer almaktadır. Bakır, zamanla karardığı için, bu gibi eşya­yı sık-sık parlatmak ister. Bakır eş­ya limonla ovularak parlatılır. Ay­rıca bakırcılara verilip özel ilâçlar­la, makineli bakır fırçalarıyla parlatılabilir. Bu çeşit parlatma evdeki parlatmadan hem daha güzel olur, hem daha çok dayanır.

Demir madeni: Günlük hayatımızda bi­ze en faydalı olan ma­denlerden biri de demir­dir. Nikelajlı, kalaylı, olmayan demir eşyayı paslanmadan tutabil­menin en iyi yolu boya­maktır. Demir eşyamı­zı yağlıboya ile boyayarak koruyabiliriz.

Hele pencere demirlerini hem güzel bir görünüş sağlamak, hem de dış etkilerden korumak ba­kımından boyamak şart­tır. Demirler, boyama­dan önce, zımparalanıp pasları temizlenmeli, sonra bir kat süleğen sürmelidir. Kuruyan süleğenin üstüne dilediğiniz renkte yağlı boya sürebilirsiniz (Bk. Boya).

Sac halindeki demirden en çok so­ba boruları, kap olarak kullanılan tenekeler yapılır. Tenekeler kalaylı olduğundan, kalayı eskiyinceye ka­dar pek paslanmaz. Soba boruları ise iyi bakılmazsa kolayca paslana­bilir. Baharda sobalar kaldırılırken boruları iyice temizledikten sonra gazete kâğıtlarına sarıp rutubet­ siz bir yere koyarak, paslanmasına meydan vermeden uzun süre kulla­nabiliriz.

Çinko madeni: Evlerde daha çok suyla İlgili işlerde kullanılır. Çinko pas­lanmadığı için bahçe kovası, su ko­vası, leğen vs. olarak işe yarar. Bu­na karşılık, dayanıksız bir maden­dir, sıcağa gelmez.

Kurşun madeni: Hemen hemen yalnız su tesislerinde, kanalizasyonda kul­lanılır. Kurşun hava şartlarına, su­ya karşı dayanıklı olduğundan çok kullanışlı bir madendir. Üstelik, kolayca eğilip bükülmesi rahat rahat işlenmesini sağlar. Bunların dışın­da bazı çocuk oyuncakları da kur­şundan yapılır.

Gümüş madeni: Daha çok süs eşyası Olarak kullanılır. Bu arada gümüş kupalar, şamdanlar, biblolar, fotoğ­raf çerçeveleri büfelerde, masalar­da baş köşeyi alır.

Ayrıca, gümüş tepsiler, çatal, bıçak, kaşık gibi mut­fak eşyası da varlıklı evlerde kulla­nılan madenî eşya arasındadır. Gü­müş eşyanın bakımına önem verilir­se uzun süre parlak kalır. Gümüşten yapılmış mutfak eşyasını kaynar so­dalı suyla temizleyebilirsiniz.

Süs eş­yasını da, kararınca, gümüş işi ya­panlara götürerek parlattırabilirsiniz. Bu işi kendiniz yapmak istiyor­sanız, bildiğimiz çamaşır çividi işini­zi görür. Çividi suluca bir hamur ha­line getirdikten sonra gümüş eşya­ya bastırarak sürerseniz pırıl pırıl yapar. Sonra suyla yıkayıp kurular­sınız. Gümüş kapları, çerçeveleri parlatmak için ayrıca özel tozlar da satılır.

Pirinç: Dolap kulpu, şamdan, havan, kahve değirmeni, kapı tok­mağı gibi yerlerde kullanılan pirinç en iyi kaol denilen temizleme sıvısıyla temizlenir, parlatılır. Pirinç kapların içinde ekşi maddeler bırak­mamalıdır, bunlar mavimtırak bir leke yapar.

Soru ve Görüşleriniz İçin Lütfen Yorum Yapınız…