Badana Nasıl Yapılmalı? Badana yaparken nelere dikkat edilmeli?
Badana, duvarlara hem temizlik, hem de güzel bir görünüş sağlaması bakımından, her evin vazgeçilmez işlerinden biridir. Yağlı boyadan daha ucuza çıktığı, bu bakımdan sık-sık yenileme daha kolay olduğu için, badana bugün de daima kullanılmaktadır. Badana ihtiyaca göre ya her yıl, ya da birkaç yılda bir yapılır. Çabuk kirlenen, islenen (kara lekeler) yerlerin sık-sık badana yapılması şarttır. Çok az kullanılan odaların duvarları temizliğini muhafaza ediyorsa her yıl badana edilmesi gerekmez.
Badana mevsimi, ilkbaharla sonbahardır. Çünkü 10°’den aşağı sıcaklıkta badana yapmak doğru değildir. Hele evin dışı badana olacaksa buna çok dikkatetmelidir. Aynı şekilde, evin dışı badana edilirken, havanın fazla rüzgârlı olmamasına, badana edilen yerin hemen güneş almamasına da dikkat etmelidir.
Evin içinde, odalarda yapılan badanalarda da, rüzgârdan, hava akımından kaçınılmalıdır. Bunun için, pencereler kapalı tutulmalıdır; çünkü, duvarın rüzgâr alan yerleri çabuk kurur, badana leke leke olur. Öte yandan, badana sırasında tozkaldırmamaya dikkat etmelidir. Kalkan toz duvarlara yapışır badananın temizliğini, güzelliğini bozar.
Badana Çeşitleri
Yukarıda kısaca bahsettiğimiz gibi badananın asıl amacı duvarlara güzel bir görünüş vermek, kirlenen duvarların temizlenmesini sağlamaktır. Bunun için, ya kireç badanası, ya da tutkallı badana kullanılır. Duvarları yağlıboya ile boyamak, duvar kâğıdı ile kaplamak Batı ülkelerinde daha yaygın bir usulse de bizde daha çok kireç badanası tercih edilir. Çünkü gerçek bir dezenfektan (mikrop öldürücü) olması bakımından kirecin badanacılıkta ayrı bir değeri vardır.
Badana çeşitlerini birer-birer gözden geçirelim.
Badanadan Önce
Hangi çeşit badanayı kullanacak olursanız olun, badanadan önce duvarlar ıslak bezle iyice silinmelidir. Hele tutkallı, ya da plâstik badana yapacaksanız arap sabunlu suyla duvarları iyice silmeniz şarttır. Yoksa, badananız eski badananın üstünden duvara iyice işlemez; hem dalgalı olur, hem de sürtünenin üstüne çıkar. Hele duvardaki yağ lekeleri benzinle ovularak çıkarılmalıdır. Yağlı yerler badana tutmaz.
Duvarların silinmesinden sonra yapılacak ikinci iş çatlakların, çivi yerlerinin alçı ile sıvanmasıdır. Bundan sonra badanayı sürmeye başlayabilirsiniz.
KİREÇ BADANASI
Kireç badanası yapmak için, önce özel badana kireci alınır. Bu iş için nalburlarda macun haline getirilmiş badana kireci satılır. Bu kireci aldıktan sonra kireç sulandırılmak ister. Sulandırılan kireç iyice süzüldükten sonra kullanılacak hale gelir.
Badana yaparken, sürülecek ilk katın, duvara iyice işlemesine dikkat edilmelidir. Bunun için, ilk kat badana oldukça sulu hazırlanır. İkinci, gerekirse üçüncü kat badanalar daha kalın olmalıdır.
Badanaların çıkmaması için, içine ya şap, ya da tuz konur. Katılacak tuz, şap %3 kadar olmalıdır.
TUTKALLI BADANA
Bu çeşit badanalarda kireç yoktur, adından da anlaşılabileceği gibi bunlar, pudra haline getirilmiş tutkal ve boya ile hazırlanır. Tutkallı badananın en büyük özelliği, usulüne göre yapılırsa asla çıkmamasıdır.
Tutkallı badanayı kullanmadan önce, iki saat kadar ılık suda bekletmek gerekir. Bu, tutkalın erimesini, boya ile iyice kaynaşmasını sağlamak içindir. Genel olarak, 5-6 litre suya bir kilo badana karıştırmak yeter. Badananın rengini fazla koyu bulursanız dilediğiniz kadar beyaz renklisiyle karıştırarak açabilirsiniz. Bu karıştırma işini badanayı ıslatmadan yapmak daha doğru olur; yani ıslatacağınız kovaya önce beyaz badanayı koyar, sonra dilediğiniz renkteki badanayı katmaya başlarsınız. Renk istediğiniz kıvamı bulunca gerektiği kadar ılık su koyabilirsiniz. Böylece, kalan badanaları da kuru-kuru saklama imkânınız olur.
PLÂSTİK BADANA
Son yıllarda bizde plâstik badana boyaları da kullanılmaya başlanmıştır. Bunlar yağlıboya fırçasıyla, yağlıboya gibi sürülür.
Plâstik badananın en büyük özelliği sürüldüğü yüzeyi çok iyi koruması, istendiği zaman ıslak bezle silinebilmesidir. Bundan da anlaşılabileceği gibi, bir defa kuruduktan sonra bu badananın sürtünme ile çıkma tehlikesi yoktur. Üstelik, istendiği zaman silinip temizlenebilmesi de büyük bir üstünlüktür.
Plâstik badana, öteki badanalardan çok daha pahalıya mal olur, ama daha dayanıklı, daha güzel olması bakımından birçok kimseler tercih etmektedir. Yağlıboya fırçasıyla sürüldüğü için yapılması da daha çok zaman alır. Ancak dikkatli sürülürse bir kat boya bile yeter. Renkli plâstik badana kullanılıyorsa, ayrıca beyazından da alıp, rengi istediğiniz kadar açabilirsiniz.
