BERGAMA SİKKELERİ
Bergama’da M. Ö. V. yüz yıl ortalarında başlayan sikke darbı, 700 yıl kadar sürmüştür. Bu devre içinde, Bergama, Anadolu şehirleri arasında önemli bir mevkide bulunuyordu
Bergama’da, şehir sikkeleri yanında zengin kral sikke serisi meydana getirildiği gibi, imparatorluk devrinde de şehir sikkelerinin kıymetli bir serisi basılmıştır.
Bergama’da, Hellenistik devrinde çıkarılan sikkeler krallığın hâkimiyetini temsil ettiği gibi, Roma devrinde Bergama şehrinde basılan sikkeler de, Elen doğu dünyasının diğer merkezleri arasında üştün bir kültür merkezinin politik, dinî ve sanat hayatı için geniş ölçüde bir malzemesi sayılmaktadır.
Şimdiye kadar elde edilen sikkelere göre, M. Ö. V. yüz yıl ortasında Bergama’da az sayıda gümüş muhtar şehir parası basıldığı anlaşılmaktadır. Bunların en büyüğü 5 gr. ağırlığındadır. Bu gümüş sikkeler Gongylos zamanında basılmıştır. Yüzünde Apollon başı, arkasında idealize edilmiş satrap başı bulunmaktadır. (Bergama Tarihinde İlk Çağ)
Bakır sikke de, küçük tipte M. O. V. yüzyıl sonlarında basılmıştır. Bunlar, daha önce basılmış olan gümüş sikkelere benzemektedir.
Bergama’nın asıl sikke devri, Büyük İskender’in ölümünden sonra, Trakya hükümdarı Lysimachos’un idaresi zamanında Bergama’da tekrar müstakil para basılmasıyla başlamaktadır.
Bu sikkeler, şehrin artan önemine uygun olarak altın, gümüş ve bakırdan basılmıştır. Altınlar 8,6 gr. ağırlığında bir stater’dir.
(Stater nedir? : 4 drahmi (tetradrahmi ) veya 9 bronz para kıymetindedir.)
Yüzünde, arslan postu taşıyan Herakles, arkasında Palladium vardır.
(Palladium nedir? : Kadim Athena Pallas’ın heykeli. Ayakta, mızrağını düşmana karşı kaldırmış, kalkanını ileri sürmüş, etrafına kahramanca korku salan koruyucu duruşuyla Truva’nın muhafızı birçok memleketler gibi Bergama da bu heykeli hami olarak kabul etmiştir.)
Bir stater ile çeyreği, Alexandros (Büyük İskender) parasıyla yayılan Attika para sistemine dayandığı ve ön yüzlerindeki Herakles tipiyle de bu sisteme bağlandığı halde, 2,85 ağırlığında olan Athena başlı üçte bir para ise, diğer yerli sistemlerle mahalli bir münasebetten doğan takas parası olarak düşünülebilir.
Buna benzer küçük gümüş ve bakır paralar, altın para serisine katılırlar. Altın ve gümüş sikkelerde arka yüz resmi olarak palladium kullanılmıştır.
Lysimachos’un kırallığı zamanında basılan tetradrahmi’lerde Alexandros sikke sistemine uyulmakla beraber, bunların yüzüne Herakles başı konulmuştur.
M. Ö. III. yüz yılda ilk Bergama Kralları devrinde muhtar şehir paraları basılmıştır. Bu, Bergama halkının Kral yanında hakim bir durum taşıdığını ve resmi bir mevki sahibi olduğunu göstermektedir. Elde edilen yazılı taşlar da bunu anlatmaktadır.
