Beynin çeşitli yerlerinde meydana gelebilen içi cerahat dolu iltihaplardır. Bu iltihaplara sebep olan mikroplar beyne çeşitli yollarla girebilir. Süreğen (müzmin) ortakulak iltihapları beyin apselerinin ilk sebebidir.
Yıllarca süren bir ortakulak iltihabının mikropları günün birinde kulağın arka kemiklerinde tahribat yaparak beyne gelebilir. Aynı şekilde, burunda, alın çevresindeki boşluklarda, göz çukurlarında meydana gelecek iltihaplar da beyin apsesine yol açabilir. Ayrıca, baş çarpmalarında meydana gelecek kafatası çatlakları, çökmeleri, buralardan girecek mikroplardan dolayı, beyin apsesine sebep olabilir. Vücut içindeki iltihapların mikroplan da kan vası- tasiyle beyne gelerek burada bir, apse yapabilir.
Belirtiler. — Apsenin olduğu kesimde şiddetli baş ağrıları duyulur. İlâçlarla kolay kolay giderilemiyen bu ağrılarla birlikte bazan ateş de olur. Ancak, ateş şart değildir. Bazı beyin apselerinde ateşin hiç yükselmediği görülmüştür. Beyin apsesinin başka belirtileri baş dönmesi, göz kararması, kusmalar, görme bozuklukları, nabız yavaşlamasıdır. Vücudun çeşitli yerlerinde tutukluklar, karıncalanmalar olabilir, vücut günden güne zayıf düşer.
Tedavi. — Beyin apsesinin asıl kurtarıcı tedavisi ameliyattır. Bütün beyin ameliyatları gibi bu ameliyat da oldukça ince, tehlikeli bir ameliyattır, büyük bir dikkat ister. Bir beyin uzmanının yapacağı itinalı bir ameliyat bütün sıkıntıları ortadan kaldırabilir.
Beyin apsesi siilfamitli ilâçlarla, antibiyotiklerle de tedavi edilebilir. Apsenin beyne yaptığı basıncı azaltmak için zaman zaman kan almak, omurilik suyunu boşaltmak, şiddetli müshiller vermek gibi tedavi usulleri de vardır.