B₁ vitamini noksanlığında meyda­na gelen bir hastalıktır. Kötü bes­lenmeyle, metabolizma bozukluklarıyla ilgilidir. Doğu ülkelerinde çok rastlanan bu hastalık belirtilerini en çok sinir sistemi, kalp, solunum, kaslar üzerinde gösterir. Her ırkta, her yaşta görülebilir, fakirlik, bil­gisizlikle sıkı ilgisi vardır.

Beriberi deyiminin nereden geldi­ği pek bilinmiyorsa da, hastalığın daha Milâttan önce 2697 yılında ta­rif edildiği bir gerçektir. 10-20’nci yüzyılda hastalık iyice tanınmış, ko­runma usulleri öğrenilmişti.

Beriberi bütün dünyada rastlanan bir hastalıktır. Ancak, Çin, Japonya, Malaya, Filipin, Hindistan gibi yerlerde daha çok görülür. Çünkü bu ülkelerde pirinci kabuksuz ola­rak yerler. Beriberiyle kabuksuz ta­hıl yenmesi arasındaki sıkı ilgi mey­dana çıkarıldıktan sonra, bu gibi yiyeceklerin B, vitamininden yoksun olduğu anlaşılmıştır. İnsan B, vita­minini vücudunda yapamadığı gibi, bol miktarda depo da edemez. Bun­dan dolayı, B, vitamininin bir süre alınamaması böyle bir hastalığa yol açabilir. Ayrıca, B, vitaminine vücu­dun ihtiyacı şu hallerde daha da ar­tar: Ağır beden işleri, ateşli hasta­lıklar, gebelik, emzirme, sindirim bozuklukları, zayıflatan hastalıklar.

Beriberi Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Beriberi ya evegen (had), ya da süreğen (müzmin) olur. Süt çocuklarında çoğunlukla evegen şekil görülür. Çocuk beriberisinde başlıca belirtiler idrarın azalması, kabızlık, morarma, vücutta sertleş­medir. Bu gibi çocuklar çok, sürekli ağlar. Beriberili hastaların nabızları hızlı, düzensizdir, bacaklarda şiş vardır.

Yetişkinlerde başlangıç çoğunluk­la sinsidir. Yorgunluk, hazımsızlık, çarpıntı, kaşıntı, kas ağrıları var­dır. Daha sonra sinir sisteminde de­ğişmeler, mide-barsak bozukluğu, şişler, vücutta su toplanması, kalp genişlemesi gibi belirtiler ortaya çı­kar.

Bir hastada bütün belirtilerin bir­den, aynı sırayla bulunması şart de­ğildir kiminde bu belirtilerin ancak birkaçı görülür, kiminde de beriberi belirtilerinin yukarıda bahsettiğimiz sırası değişiktir.

Beriberinin sinir üzerinde de belir­tileri vardır. Bu arada, ellerde, ayak­larda karıncalanma, bacaklarda za­yıflık, tepkelerde artma olur, bacak­larda hissiz bölgeler meydana gelir, kaslarda erime, kasılmalar olur, do­kunma, ısı, ağrı duyarlığı ya azalır, ya da çoğalır.

Beriberinin belirtileri kalpte, so­lunumda da görülür. Çarpıntı, soluk darlığı, tansiyon düşüklüğü, kalp bü­yümesi, akciğer konjessiyonu, mo­rarma bunların başlıcalarıdır. Ayrı­ca, bulantı, kusma, mide ağrıları gi­bi, sindirim sisteminde de bozukluk­lar olur.  

Beriberi’den Nasıl Korunulur?

Beriberi B, vitamini eksikliğinin sebep olduğu bir hasta­lık olduğundan, bundan korunma­nın en iyi yolu B, vitamini bakımın­dan zengin besinlerle beslenmektir. Süt çocuğunda da, yetişkinlerde de iyi ayarlanmış bir yemek düzeni, iyi beslenme hastalığı önler. Bu bakım­dan hastalığa yakalanmamak için beslenmede şunlara dikkat etmeli­dir:

Tahılın fazla öğütülmesi doğru de­ğildir. Tam buğday ekmeği kullanıl­malıdır. Yüksek ısı B, vitaminini yok ettiğinden uygun besinler fazla pişirilmemeli, içinde yemeklerin pişiril­diği su atılmamalıdır. Pişme sırasın­da yemeklere karbonat katılması B, vitamini bakımından zararlı olur. Yağsız et, süt, yumurta, taze sebze, fındık gibi besin maddeleri her gün­kü yiyecekler arasında büyük yer tutmalıdır. Bu sayede hastalıktan kolayca korunulabilir.

Beriberi Hastalığının Tedavisi

B₁ vitaminiyle hazırlan­mış ilâçlar ya iğne, ya da hap şeklinde kullanılır. Bol miktarda B, vi­tamini bulunan besinler olan aşağıdaki sıvı ve katı yiyecekler verilir.

tam buğ­day ekmeği,

çeşitli tahıl,

taze sebze,

yağsız et,

karaciğer,

yürek,

böbrek,

süt vb.

Hastalık ne kadar ha­fif olursa olcun dinlenmek, fazla ha­reket etmekten kaçınmak suretiyle vücudu kuvvetlendirmeye çalışmak şarttır.