Sık sık yıkanıp temizlenmek Herkesin uyması gereken sağlık kurallarının başında gelir.
“Banyo vücudumuzun sağlık şartları arasında en başta gelenlerinden biridir. Çünkü, dışarıdan gelip derimizin üzerinde toplanan mikropları ilk önce yıkanmakla giderebiliriz; ayrıca, banyonun vücut solunumunda da önemli bir yeri vardır:
Bilirsiniz ki derinin içinde her yana yayılmış bir halde, birçok kan damarları, ter bezleri, sinir uçları vardır. Deri bunlar sayesinde beslenir, vücutta toplanan zehirleri dışarı atar, dışarıdan gelen etkiletin sertliğini, yumuşaklığını, soğukluğunu, sıcaklığını duyar.
Derinin bu işleri gereği gibi yerine getirebilmesi için temiz olması, yani üzerindeki gözenek denilen ufacık deliklerin açık bulunması gerekir. Çünkü deri daima terlediği için vücut, elbiseyle örtülü de olsa, dışarıdan gelen tozlar, ufak yabancı cisimler, terle karışarak, bir kir tabakası meydana getirir, bu tabaka gözenekleri kapar, vücudun deri yolundan solunumuna engel olur. Ayrıca, birtakım mikroplar da bu kirlerin içine karışınca, derinin üzerinde iltihaplar, si vilceler, çıbanlar olur; mikroplar bu yoldan vücuda girerler.
İşte, bütün bunlardan dolayı, sık sık yıkanmamız gerekir. Bu yıkanmayı da bugün, daha çok, banyo şeklinde yapıyoruz. Ayrıca, denize girmeye de banyo denir ki bunun sağlık yönü başlı başına gözden geçirilecek ayrı bir konudur. Öte yandan, hekimlikte, çeşitli hastalıkların iyi edilmesinde baş vurulan çamur banyosu,; kaplıcalarda, ılıcalarda şifalı su banyoları da vardır. Biz burada, yıkanıp temizlenmek üzere yapılan banyoyu sağlık bakımından gözden geçireceğiz.
Banyoda Temizlik Şartları
İnsanların daha sağlıklı, daha sağlam olmalarında temizliğin payı çok büyük olmakla birlikte, Batı’da vücudun belli zamanlarda yıkanması ancak son yüzyıllarda âdet olmuştur. Bu arada, birçok Avrupa ülkelerinde aylarca, yıllarca yıkanmayan, suya girmeyen kimseler pek çoktu. Bunlar, vücutlarının pis kokusunu kapatmak için bol bol koku sürerlerdi. Gene Avrupa’da, yıkanma âdeti başladıktan sonra bile bugünkü anlayışımızda bir temizlik görüşüne ulaşabilmek için yıllar geçmiştir.
Oldukça yakın yıllara kadar, bir ılık suyun içine girip ovalanmak, aynı banyo suyu ile birkaç kişinin daha yıkanması olağandı. Buna karşılık, Doğu’da, özellikle Müslüman ülkelerde eskiden beri çok daha sağlıklı bir yıkanma yolu tutulmuştur. Müslümanlığın şartlarından ‘olan temizlik, sık sık yıkanmayı şart koştuğu gibi, temiz su ile yıkanmayı da bir zorunluluk haline getirmiştir. Bu bakımdan Müslüman milletler bugünkü anlamında temizliği Batılılardan çok daha önce öğrenmiş bulunuyorlardı. Avrupa’da, halkın doğru dürüst yıkanacak yerleri olmamasına karşılık, İslâm ülkelerinde, modern hamamlar mevcuttu.
Bugün bile banyoda yıkanma, her yerde gereğince yoluna girmemiştir diyebiliriz. Birçok Avrupa ülkelerinde hâlâ banyoya doldurulan su içinde, bu sudan üstlerine, başlarına dökerek yıkananlar vardır. Gerçekte ise, su dolu banyoda otururken, musluktan alınan su ile yıkanmalı, sonunda bol su dökünmelidir. Banyoya dalıp orada yıkananlar vücutlarının her yerinde o suya bulaşan kirleri üzerlerinde, ağızlarında, burunlarında taşıyarak çıkarlar, temizlendik sanırlar.
Banyo yapmanın en temiz şekli, önce sabunla, su ile yıkanmak, ondan sonra, sıcak su dolu banyo küvetinin içine girmektir.
Banyonun Faydaları
Sıcak su banyosu, deri üzerindeki kirleri iyice eritip gözenekleri açtığı böylece vücut solunumunu daha iyi sağladığı gibi, ayrıca, kanın dışarıdan ısıtılmasını sağlar ki bu da banyonun bir başka faydasıdır.
Sıcak su banyosu derideki damarları genişletir, kalp atışını, solunumu artırır, terlemeyi bollaştırır. Yalnız, bu terleme, havada olduğu gibi buharlaşıp serinlik veremeyeceği için, su dışında sıcaklıktan olan terlemeden çok farklıdır. Sıcak su içinde, dışa yakın damarlar genişler, daha çok kanı ısıtıp vücudun ortalarına sıcaklık götürürler.
İnsan banyodan çıkınca bu damarlar eski durumlarına çabucak dönemezler. Bunun için, ısınmış kan soğuk hava ile karşılaşınca daha çabuk soğur, yalnız banyodan aldığı sıcaklığı değil, kendi eski sıcaklığını da kaybeder. Üstelik, vücuttaki yanma da azalır.
Deri altında soğuyan kanın vücudun ortalarına girmesi oraları da soğutur, soğuk algınlığına yol açar. İşte bütün bunlardan dolayı, banyodan çıkar çıkmaz iyi sarın-, malı, sıcak bir yerde dinlenmelidir.
Vücudun sıcaklığı banyodan sonra da korunur, böylece yavaş-yavaş düzene girmesi sağlanırsa banyonun vücuda daha başka bakımlardan da faydası olur. Bunu kısaca şöyle anlatabiliriz:
Vücudumuzda hormonlar, elektrolitler (bileşik cisimleri elektrik yardımıyla elemanlarına ayırmaya yarayan cisimler), daha birçok çeşitli maddeler vardır. Bunların her biri suda erir. Suda eriyen bir cismin, su sıcak olunca, hele karıştırılınca daha çabuk eridiğini de hepimiz biliriz: Bir bardak suya atılan şeker, çayın sıcaklığı ile er ya da geç eriyecekken, çay karıştırılırsa daha çabuk erir.
İşte, tıpkı bunun gibi, kan ne kadar ısınırsa, ne kadar hızlı dolaşırsa vücuttaki cisimleri o kadar çabuk, o kadar iyi eritir. Böylece, vücut bunlardan daha çok fayda görür.
Soğuk ve Ilık Banyolar
Soğuk su banyoları, sıcak banyoların tam tersi bir etki yapar. Bu arada, damarların gerilimini, gücünü artırır; vücut içerisindeki yanmayı kamçılar, böylece vücudu ısıtır. Kalp atışı, solunum artarsa da kalp daha güçlü çalışır, soluk alma daha genişler. Deride damarlar dardır, kan içerilere kaçar. Bunun sonucu olarak, mesane, bağırsaklar daha iyi çalışır.
İltihaplı, eveğen (hâd) hastalıklarda ılık, az ılık banyolar vücut sıcaklığını biraz artırarak, kalbi, kan dolaşımım’ daha iyileştirmeye yarar, böylece daha birçok organların iyi çalışmasını sağlar.
Güzelliğinizin Anahtarı: BANYO
her kadının en ucuz, en kolay elde edebileceği bir güzellik müstahzarıdır. Bütün güzellik ilâçlarının içinde en etkileyicisi de sudur. Banyo, her şeyden önce, vücudu temizlemek için yapılırsa da bunun dışında değişik ısılarda su ile, çeşitli müstahzarları içinde eriterek hazırlanan banyolar, vücut güzelliği bakımından da büyük faydalar sağlarlar.
Banyo yapmadan önce yüzünüzdeki makyajı iyice temizleyin. Buharın saçları bozduğunu da unutmayın. Saçlarınızı yıkamak niyetinde değilseniz başınıza su geçirmez bir başlık giymeniz doğru olur.
Uzun saplı bir vücut fırçası ile vücudunuzu rahatça temizliyebilirsiniz. Sırtınızı yumuşak vuruşlarla, dikkatle fırçalamalısmız. Dirsekleriniz, ayaklarınız en çok özen isteyen kısımlardır. Hele ayak topukları çok dikkat ister. Banyoya girmeden önce ayaklarınızın topuk kısımlarını yağlamanız doğru olur. Sıcak suda topuklardaki sertlik kısmen yumuşar, bundan faydalanıp topuklarınızı fırçalamalı, sertlikleri yok etmelisiniz.
Uykusuzluktan şikâyetçiyseniz, su dolu banyonun içinde uzun süre kalabilirsiniz. Çok yorucu işler yapıp, yorgunluğunuzu dindirmekle birlikte iyice temizlenmek için banyo yapıyorsanız, suya iki kaşık amonyak dökmeyi ihmal etmeyin. Belki önce banyonun kokusu hoşunuza gitmez ama, sudan çıkınca koku kaybolur, siz de iyice temizlenmiş olursunuz.
