Av Kuşları
Bu av kuşlarının birçok çeşitleri yurdumuzda yaşar. Bunların en önemlilerini bir bir gözden geçirelim.
KEKLİK
Bizde çil keklik, kırmızı keklik, kar kekliği olmak üzere üç çeşit keklik yaşar. Anadolu keklik bakımından çok zengin bir bölgedir. Hele Doğu Anadolu’da, Muş, Bitlis, Van, Hakkâri, Diyarbakır çevrelerinde keklik pek boldur. Anadolu’nun başka bölgelerinde de, Trakya’da da çok bol keklik bulunur. Dünyada keklik avı bakımından Türkiye ile boy ölçüşecek bir başka memleket daha yoktur.
Çil keklikler daha çok dağlık bölgelerde yaşar. Van’dan, Hoşap, Başkale ve Şemdinli’ye kadar olan yol boyunca denizden 2.500-3.500 metre yükseklikteki bölgelerde, yüzlerce, hattâ binlerce kekliğe birden rastlanabilir. Van Gölü’nün güneyindeki Şatak Dağları bölgesi, yer yer bir keklik denizini andırır. Buraya gelen bir avcının bir defada 70-100 keklik vurması işten bile değildir.
Kırmızı keklik daha çok kayalık bölgelerde yaşar; bu bakımdan, kaya kekliği diye de anılır.
Kar kekliği ender rastlanan bir kuştur. Ur keklik de denir. Yüksek dağlık bölgelerde yaşar. Orta boy bir hindi büyüklüğünde olan kar kekliklerinin eti lezzetliyse de avlanması pek zordur.
Sonbahar ve kış ayları keklik avı için çok uygundur. Keklikler nisan sonlarında kuluçkaya yatarlar.
BILDIRCIN
Ekili ovalarda yaşayan bu kuş, bizde en çok göç mevsiminde yakalanır. Mayıs ayında, haziran başlarında büyük sürüler halinde Karadeniz’den Anadolu, Trakya kıyılarına giderler.
Bıldırcınlar çok defa ancak birkaç metre yüksekten uçtukları için, kıyılara gelişleri çırasında, gerilen özel ağlarla yakalanırlar. Bu şekilde yakalanan kuşlar canlı canlı kafeslere konarak şehirlere gönderilip satılır. Ancak, hürriyetlerine çok düşkün olan bu küçük kuşlar kafeste götürüldükleri sırada zayıflar, lezzetlerinden kaybederler.
Sonbaharda da Akdeniz kıyıları bıldırcınlarla dolup taşar. Av mevsimi sonbaharla kış başıdır.
Bıldırcın da keklik gibi, Türkiye’ nin her yerinde bulunur. Göç mevsiminde ağ gerilerek yakalandığı gibi av tüfeğiyle de avlanır. Bıldırcınların sürü halinde sökün etmesine curnata denir.
ÇULLUK
Keklik gibi çulluk da, Türkiye’de pek bol bulunan av kuşlarından biridir. Dünyanın başka bir ülkesinde böylesine çulluk bolluğu olduğu sanılmıyor. Çulluk, ormanlarda, fundalıklarda yaşar, daha çok alacakaranlıkta dolaşır.
Çulluğun bizde baykuş kafalı çulluk ile dikenbaş (sivribaş) diye anılan iki çeşidi yaşar. Bıldırcınlarda olduğu gibi, bazen çulluklarda da muazzam curnatalar görülür. Bu gibi zamanlarda hayvanlar elle yakalanabilir, her yerde çullukların kaynaştığı görülür. Çulluk daha çok Batı Anadolu’da avlanır. Av mevsimi sonbaharla kıştır.
YABAN KAZI
Bizde boz kaz (yaban kazı), fasulya kazı, gillik, sakarca, küçük sakarca gibi çeşitleri bulunur. Sibirya kazı ve Baltik kazı çeşitleri ender görülür. Boz kaz çok bulunan çeşittir. Daha çok geceleri, ay ışığında avlanır. Av mevsimi sonbaharla kış aylarıdır.
YABAN ÖRDEĞİ
Yurdumuzda birçok çeşitleri bulunur. Başlıcaları kuşaklı (hanımördeği), angut,yeşilbaş, boz ördek, kılkuyruk, yaz ördeği, fiyu, Macar ördeği, patkadu. Hanımördeğinin daha çok kıyılarda bulunmasına karşılık, angut Anadolu’nun her yerinde görülür. Ancak, bazı bölgelerde, Hindistan’da olduğu gibi, kutsal sayılır, avlamazlar. Rusya’da da bu inanış vardır.
Yeşilbaş da Türkiye’de çok görülen, çok avlanan ördekler arasındadır. Boz ördek, kılkuyruk, fiyu da, yeşilbaştan sonra, yurudumuzda en çok avlanan yaban ördeği çeşitleri arasındadır. Kaşıkçın, çamurcun gibi ördek çeşitleri hemen her gölde bulunduğu halde, bunlar öteki çeşitler gibi rağbet görmez. Yaban Ördeklerinin de av mevsimi kazlarda olduğu gibi sonbaharla kış aylarıdır.
TOY KUŞU
Yurdumuzda birçok çeşitleri bulunur. En çok Orta Anadolu ovalarında görülürler. Kışın da daha çok Trakya’da toy kuşlarına rastlanır. Bütün sonbahar, kış aylarında avlanabilir.
ÜVEYK
Yaz aylarında, Türkiye’nin her yanında görülen bir kuştur. Çok yağlıdırlar, bazen bunlara curnata halinde rastlandığı olur. Daha çok ekili yerlerde yaşarlar.
GÜVERCİN
Türkiye’nin her yerinde yaşayan bu küçük kuşların yurdumuzdaki başlıca çeşitleri tahtalı güvercin, kaya güvercini, mavi güvercin’dir. Av mevsimi sonbaharla kışın ilk aylarıdır. Hele göç sırasında kolayca avlanabilirler. Türkiye’de kaya güvercinlerinin avlanma korkusu olmadan yaşadıkları tek yer Kayseri’dedir.
Kayseri yakınlarındaki bu kayalık bölgeye gelindiği zaman insan kendisini bambaşka bir dünyada sanır. On binlerce güvercin, kayalık yamaçtaki kovuklarda bulunan yuvalarına girip çıkarak bu bölgede rahatça yaşar. Ahali bunların gübresinden faydalanır. Burada asla avlanılmaz.
SÜLÜN
Güzel görünüşlü, yerli kuşlardandır. Fazla yüksekten uçamaz. Genel olarak, tarlalarda yaşar. Sonbahardan kış ortasına kadar avlanır.
KUĞULAR
Türkiye’de üç çeşit kuğu görülür. Bunlara birçok göllerimizde 60-70 hayvanlık sürüler halinde rastlanabilir. Daha çok Edirne’ de, Meriç havzasında görülürler. Ağustostan, nisana kadar avlanma mevsimidir.
Bizde bunlardan başka, turna, flaman, balıkçıl gibi kuşlar da avlanır. Flamanlar yazın Tuz Gölü yakınlarında görülürler. İzmir’in batısındaki Marmara Gölü’ne geldikleri de olur. Su çulluğu ile sutavuğu da Türkiye’nin av kuşları arasındadır. Bizde de üç çeşit su çulluğu yaşar, bazen bataklıklarda, göl kıyılarında su çulluğu curnatalarına rastlanır.