Av Kuşları

Bu av kuşlarının birçok çeşitleri yurdumuzda yaşar. Bunların en önemlilerini bir bir gözden geçi­relim.

KEKLİK

Bizde çil keklik, kır­mızı keklik, kar kekliği olmak üzere üç çeşit keklik yaşar. Anadolu keklik bakımından çok zengin bir bölge­dir. Hele Doğu Anadolu’da, Muş, Bit­lis, Van, Hakkâri, Diyarbakır çevrele­rinde keklik pek boldur. Anadolu’nun başka bölgelerinde de, Trakya’da da çok bol keklik bulunur. Dün­yada keklik avı bakımından Türkiye ile boy ölçüşecek bir başka memle­ket daha yoktur.

Çil keklikler daha çok dağlık böl­gelerde yaşar. Van’dan, Hoşap, Baş­kale ve Şemdinli’ye kadar olan yol boyunca denizden 2.500-3.500 metre yükseklikteki bölgelerde, yüzlerce, hattâ binlerce kekliğe birden rastlanabilir. Van Gölü’nün güneyindeki Şatak Dağları bölgesi, yer yer bir keklik denizini andırır. Buraya gelen bir avcının bir defada 70-100 keklik vurması işten bile değildir.

Kırmızı keklik daha çok kayalık bölgelerde yaşar; bu bakımdan, ka­ya kekliği diye de anılır.

Kar kekliği ender rastlanan bir kuş­tur. Ur keklik de denir. Yüksek dağ­lık bölgelerde yaşar. Orta boy bir hindi büyüklüğünde olan kar keklik­lerinin eti lezzetliyse de avlanması pek zordur.

Sonbahar ve kış ayları keklik avı için çok uygundur. Keklikler nisan sonlarında kuluçkaya yatarlar.

BILDIRCIN

Ekili ovalarda yaşayan bu kuş, bizde en çok göç mev­siminde yakalanır. Mayıs ayında, haziran başlarında büyük sürüler halinde Karadeniz’den Anadolu, Trakya kıyılarına giderler.

Bıldırcınlar çok defa ancak bir­kaç metre yüksekten uçtukları için, kıyılara gelişleri çırasında, gerilen özel ağlarla yakalanırlar. Bu şekilde yakalanan kuşlar canlı canlı kafesle­re konarak şehirlere gönderilip satı­lır. Ancak, hürriyetlerine çok düşkün olan bu küçük kuşlar kafeste götü­rüldükleri sırada zayıflar, lezzetle­rinden kaybederler.

Sonbaharda da Akdeniz kıyıları bıldırcınlarla dolup taşar. Av mevsi­mi sonbaharla kış başıdır.

Bıldırcın da keklik gibi, Türkiye’ nin her yerinde bulunur. Göç mevsi­minde ağ gerilerek yakalandığı gibi av tüfeğiyle de avlanır. Bıldırcınla­rın sürü halinde sökün etmesine curnata denir.

ÇULLUK

Keklik gibi çulluk da, Türkiye’de pek bol bulunan av kuş­larından biridir. Dünyanın başka bir ülkesinde böylesine çulluk bolluğu olduğu sanılmıyor. Çulluk, orman­larda, fundalıklarda yaşar, daha çok alacakaranlıkta dolaşır.

Çulluğun bizde baykuş kafalı çul­luk ile dikenbaş (sivribaş) diye anı­lan iki çeşidi yaşar. Bıldırcınlarda olduğu gibi, bazen çulluklarda da muazzam curnatalar görülür. Bu gibi zamanlarda hayvanlar elle yakalana­bilir, her yerde çullukların kaynaştı­ğı görülür. Çulluk daha çok Batı Ana­dolu’da avlanır. Av mevsimi sonba­harla kıştır.

YABAN KAZI

Bizde boz kaz (yaban kazı), fasulya kazı, gillik, sa­karca, küçük sakarca gibi çeşitleri bulunur. Sibirya kazı ve Baltik kazı çeşitleri ender görülür. Boz kaz çok bulunan çeşittir. Daha çok geceleri, ay ışığında avlanır. Av mevsimi son­baharla kış aylarıdır.

YABAN ÖRDEĞİ

Yurdumuz­da birçok çeşitleri bulunur. Başlıcaları kuşaklı (hanımördeği), angut,yeşilbaş, boz ördek, kılkuyruk, yaz ördeği, fiyu, Macar ördeği, patkadu. Hanımördeğinin daha çok kıyılarda bulunmasına karşılık, angut Anado­lu’nun her yerinde görülür. Ancak, bazı bölgelerde, Hindistan’da oldu­ğu gibi, kutsal sayılır, avlamazlar. Rusya’da da bu inanış vardır.

Yeşilbaş da Türkiye’de çok görülen, çok avlanan ördekler arasında­dır. Boz ördek, kılkuyruk, fiyu da, yeşilbaştan sonra, yurudumuzda en çok avlanan yaban ördeği çeşitleri arasındadır. Kaşıkçın, çamurcun gibi ördek çeşitleri hemen her gölde bulunduğu halde, bunlar öteki çeşit­ler gibi rağbet görmez. Yaban Ör­deklerinin de av mevsimi kazlarda olduğu gibi sonbaharla kış aylarıdır.

TOY KUŞU

Yurdumuzda bir­çok çeşitleri bulunur. En çok Orta Anadolu ovalarında görülürler. Kı­şın da daha çok Trakya’da toy kuş­larına rastlanır. Bütün sonbahar, kış aylarında avlanabilir.

ÜVEYK

Yaz aylarında, Türki­ye’nin her yanında görülen bir kuş­tur. Çok yağlıdırlar, bazen bunlara curnata halinde rastlandığı olur. Da­ha çok ekili yerlerde yaşarlar.

GÜVERCİN

Türkiye’nin her ye­rinde yaşayan bu küçük kuşların yurdumuzdaki başlıca çeşitleri tah­talı güvercin, kaya güvercini, mavi güvercin’dir. Av mevsimi sonbahar­la kışın ilk aylarıdır. Hele göç sıra­sında kolayca avlanabilirler. Türki­ye’de kaya güvercinlerinin avlanma korkusu olmadan yaşadıkları tek yer Kayseri’dedir.

Kayseri yakınla­rındaki bu kayalık bölgeye gelindiği zaman insan kendisini bambaşka bir dünyada sanır. On binlerce güvercin, kayalık yamaçtaki kovuklarda bulu­nan yuvalarına girip çıkarak bu böl­gede rahatça yaşar. Ahali bunların gübresinden faydalanır. Burada as­la avlanılmaz.

SÜLÜN

 Güzel görünüşlü, yerli kuşlardandır. Fazla yüksekten uçamaz. Genel olarak, tarlalarda yaşar. Sonbahardan kış ortasına kadar av­lanır.

KUĞULAR

Türkiye’de üç çeşit kuğu görülür. Bunlara birçok gölle­rimizde 60-70 hayvanlık sürüler ha­linde rastlanabilir. Daha çok Edirne’ de, Meriç havzasında görülürler. Ağustostan, nisana kadar avlanma mevsimidir.

Bizde bunlardan başka, turna, fla­man, balıkçıl gibi kuşlar da avlanır. Flamanlar yazın Tuz Gölü yakınla­rında görülürler. İzmir’in batısında­ki Marmara Gölü’ne geldikleri de olur. Su çulluğu ile sutavuğu da Tür­kiye’nin av kuşları arasındadır. Biz­de de üç çeşit su çulluğu yaşar, ba­zen bataklıklarda, göl kıyılarında su çulluğu curnatalarına rastlanır.