Bizans Devri (The Byzantine Empire)
Elen — Roma kültürü ve Akdeniz’deki Roma hâkimiyeti, üçüncü asrın sonunda devrini tamamlamış ve İstanbul’da bir Bizans devleti kurulmuştur. Bu devirlerde
şehirlerin muhtariyeti kaldırılmış ve sikke basma imtiyazı yalnız devlete bırakılmıştır.
İlk sıralarda eski inanışlar bir müddet daha baki kalmış ve tanrılar yaşatılmış ise de Hıristiyanlığın yerleşmesinden sonra, haç ve mukaddes bayrak üzerine işlenmiş olan İsa’nın monogramı da sikke resmi olarak kullanılmıştır. Sanat bakımından ifadesiz ve birbirine benzeyen paralardaki tasvirler, önceleri yandan görünürken sonraları önden yapılmaya başlanmıştır. Bu şekil, bundan sonraki paralarda âdet olmuştur.
Sikkelerde, Roma devrinin uzun unvanları yerine şimdi ( efendimiz ) manasına gelen kelimelerin baş harfleri kullanılmıştır.
M. S. V. yüz yılda başlayan Bizans’ın parlak devrinde ise, sikkelerin üzerinde hükümdarlarla birlikte şerikleri, evlatları, kardeşleri ve kudretli generalleri de bulunmuştur.
VIII. yüz yılın sonunda, sikke resmi olarak İsa’nın büstü de kullanılmaya başlanmıştır. Bakır sikkelerin yüzünde imparatorun tasviri yerine İsa’nın resmi, tersinde İsa’nın ismi bulunuyordu.
Geniş sınırların para ihtiyacını karşılamak üzere, maden darlığı yüzünden, eski bakır paralar tekrar basıldığından, yassı ve ince bir hale girmiştir. Kıymetli madenden olanlar ise daha çok incelmiştir.
X. yüz yılda sikkelerde görülen çukurluk, para darbında bir özellik meydana getirmiştir. ‘Scyphati’ denilen bu kaşık şekli, madenin fazla inceliğinden sikkeye şiddetli vuruş sırasında yukarıya doğru kıvrılmasından ileri gelmiştir. Daha sonraları, Bizans’ın çöküntü zamanları olmuş, kıymetli madenlerden sikke darbı hakkı Venediklilere geçmiştir. Haçlı istilası ile Selçuk ve Osmanlı Türk’lerinin genişlemeleri de Bizans’ın sikke darbını fakirleştirmiş ve sona erdirmiştir.
