Katı, sıvı, ya da gaz halinde bulunan, çoğunlukla ekşi, hattâ yakıcı maddelerdir. Türlü çeşidi vardır. Mesela, salataya koyduğumuz sirke de, temizlik işlerinde kullandığımız kezzap da birer asittir.
Asitlerin başlıca özelliği, çeşidine göre, az, ya da çok yakıcı, tahrip edici olmasıdır. Kezzabın dokunduğu yeri yaktığını, parçaladığını hepimiz biliriz.
Böylece keskin bir asit bir yerimize değecek, dökülecek olursa, deriyi yakar, daha derinlere inerek dokuları parçalar. Bu gibi durumlarda hemen tedavi yoluna gitmelidir, gecikme tehlikeyi artırır. Kezzap gibi keskin bir asit boğazdan alınmışsa mideyi yıkamak çok tehlikelidir. Buna karşı asit panzehirleri kullanılır. Bikarbonatlar, manyezi kalsine, kireç sütü, amonyak, zeytinyağı, yumurta akı, süt bu panzehirlerin baş- lıcalarıdır. Şiddetli bir asit zehirlenmesinde bu esaslar üzerine hazırlanmış ilâçlar kullanarak tedavi yapılırken hastanın kalbini kuvvetli tutacak tedbirler de alınır.
Asit Kazalarına Karşı
Kezzap (nitrik asit), tuzruhu (kloridrik asit), kükürt asidi (asit sülfürik), vitriol keskin, yakıcı asitlerdir. Bunlar evlerde mermerlerin, taşların, fayansların, özellikle helâ taşlarının temizlenmesinde, ağartılmasın da kullanılır. Bunlar, dikkat edilmez de dökülecek olursa, değdiği yeri yakar, insanın elini, yüzünü tahrip ettiği gibi giyecekleri, eşyayı parçalar.
Otomobil kazalarında, akümülatörden akan tuzruhu (kloridrik asit) tehlikeli durumlar yaratabilir. Kazada hafif yaralanmış bir kimse, akümülatörün asidi bir yerine değmişse orada bu yüzden tehlikeli bir yara açılır, çünkü asit yaraları da, tıpkı ateş yanıkları gibi en zor iyileşen yaralardır. Bu gibi yaralar, kazadan hafif kurtulanların bile yaralarını tehlikeli bir duruma sokar, kırıklara yapılması gereken ameliyatları geciktirir.
Bu gibi kazalarda alınacak ilk tedbir asidin bulaştığı bölgeyi sabunlu bol su ile yıkamaktır. Bunun yanı sıra derhal hekim çağırmalı, ya da hasta hastaneye kaldırılmalıdır.
Sağlık Bakımından Asit
Sirke, limon, limon tozu (asit sitrik) hafif asitlerdendir. Bunlara asidül denir. Bu gibi asitler vitaminli maddelerdir, iştah açıcıdır.
Birçok ilâçların da esasında asit bulunur. Aspirin ve benzerleri (asit asetil salisilik), kâfuru asidi (asit kanforik), sarı pansuman (asit pikrik), göz suyu (asit borik), gargarı,ı suyu (asit salisilik), süt asidi (asit lâktik) bunların başlıcalarıdır. Bunlar, hekim tavsiye etmişse, gene onun tavsiye ettiği şekilden dışarı çıkmamak şartıyla, tehlikesizce kullanılabilir.
Fenol (asit fenik) de evlerde dezenfeksiyon (mikrop öldürme) işlerinde kullanılmak üzere bulundurulabilir.