En sevilen, yurdumuzun hemen her yerinde yetişen, tatlı, sulu, lezzetli bir meyvedir. Anayurdu Asya’dır, Anadolu’da çok eski çağlardan beri bulunurdu, Avrupa’ya da bizden geçmiştir.
Armudun türlü çeşitleri vardır. Yaz armudu, güz (sonbahar) armudu, kış armudu olarak başlıca üçe ayrılır:
Yaz Armutları:
Akça, mustabey, yağ armudu yaz armutlarının başında gelir. Bunlardan başka, menendi, gözbebeği, göksulu, bey armudu, destebasan, kiraz armudu, yarman, çengel, hünkârbeğendi gibi yaz armudu cinsleri de vardır.
Güz Armutları
Dalkıran, ham- za armutları sonbaharda yetişen armutların başlıcalarıdır.
Kış Armutları
Ankara armudu, bal armudu en başta gelen kış armutlarıdır.
Armut, genel olarak armut biçimi denilen, sapma doğru daha ince, karnı, gövdesi daha kaim bir biçimde olursa da, Ankara armudu gibi, yumru biçiminde olanları da vardır.
Armut vitamin bakımından oldukça zengin bir meyvedir. En çok C vitamini bulunur; B,, B« vitaminleri de vardır.
Armut Ağacı Bakım İster
Armut ağacı, çoğunlukla, ahlat denilen yabani armut ağaçlarına iyi cinslerden aşı yapılarak üretilir. Ayva üzerine aşılanan armutlar bodur kalır, bunlar saksılarda da yetiştirilir. Yalnız, toprağı çok iyi olmalıdır.
Armut nemli, kireçli, besili, derin toprak ister, çünkü kökü kazıkkök biçimindedir, çok derinlere gider.
Armut ağacı iyi bakım ister. Çünkü birçok asalaklar (parazitler) bu ağaca dadanır, ağacı hasta ederler. Yaprakların altında lekeler, benekler meydana gelmesi bu hastalıklardan başlıcasıdır. Bu lekeler, benekler meyvelere da geçer, armutlar daha olmadan yere dökülür. Hastalığın önü alınmazsa, yavaş’ yavaş ağaç da ölür.
Buna karşı yapılacak ilk iş, beneklenen yaprakları, meyveleri hemen toplayıp yakmaktır. Böylece, hastalığın bütün ağaca yayılması önlenir. Hastalığın daha başlamadan önünü almak için, baharda, ağaç yeni yeni tomurcuklanırken, yaprakların altına bordo bulamacı püskürtmelidir. Armuda dadanan asalaklardan bir cinsi de beyazlık hastalığına yol açar. Bu hastalık yapraklarda görülür. Yaprakların önce kenarları, sonra ortaları ağarır. Hastalığın ilerlememesi için, dökülen yapraklar yakıl- malı, ağaç bordo bulamacı ile ilaçlanmalıdır.
Armut ağacının uğradığı hastalıklardan biri de pas hastalığı dır. Bu mantar hastalığı armutlara ardıç ağacından geçer. Armut ağaçlarının çevrelerinde ardıç varsa bunlar kesilmeli, armutların hasta dalları kesilip yakılmalıdır.
Armut baharda elmadan Önce çiçek açar; onun için de, donma tehlikesi daha çoktur. Oldukça sıcak geçen yazlarda daha iyi armut yetişir. Yaz ayları yağışsız geçerse ağacın hastalandığı da daha az görülür.
Armut tatlı, sulu, çok sevilen bir meyvedir. Çiğ olarak yendiği gibi; kompostosu, reçeli, marmelatı, hatta turşusu da yapılır.
Armut Kompostosu (hoşavı) Nasıl Yapılır?
Malzeme: 1 kilo armut; 3,5 bardak su; 1 bardak toz şeker; 6 tane karanfil.
Tencereye suyu koyun. Armutların kabuklarını soyduktan sonra dörde bölüp, çekirdeklerini ayıklayın, armutları tenceredeki suyun içine atın. Şekerle karanfilleri ilâve edin.
Orta harlı ateşte armutlar yumuşayıncaya kadar pişirin. Komposto iyice soğuduktan sonra tabaklara boşaltın.
