Karnın sağ alt kısmında, körbağırsağın ucundaki apandis denilen çı­kıntının iltihaplanmasıdır. Apandis bir ucu kapalı tüp gibidir. Birçok mikropların, yabancı maddelerin buraya girip bir iltihaba yol açma­sı sık rastlanan olaylardandır. Mik­roplar apandise gerek kan, gerek lenf yolundan da gelebilir.

Apandisitin yutulan bir çekirdekten ileri geldiği, bir kiraz çekirdeğinin, körbağırsaktan bu apandis (ek) kısmı­na giderek orada çürümesinin iltiha­ba yol açtığı ileri sürülürse de bu, apandisitin tek sebebi değildir. Ge­nel olarak, bağırsakların gereği gibi ça­lışmaması üzerine, bağırsak içindeki maddelerin dışarı çıkarılamamasının apandise yol açtığı kabul edilir.

Bundan dolayı peklik (kabız), bağır­sak iltihapları apandisitin başlıca sebepleri arasında sayılır. Ayrıca, karaciğer, böbrek iltihapları, kadın­larda yumurtalık iltihapları da, o bölgeye yakın oldukları için, apandi­site yol açabilir. Kızamık, kabaku­lak, bademcik iltihabı, tifo, grip gibi ateşli, mikroplu hastalıkların da apandisit yaptığı görülmüştür.

Apandisitin Belirtileri Nelerdir?

Apandisitin başlıca belirtileri ka­rın bölgesinde sancı, hassasiyet, sert­liktir. Çoğunlukla bulantı, kusma da görülürse de bu her zaman olan be­lirti değildir. Ateş yükselir.

Eveğen (hâd) apandisit

Sancı ilk belirtidir. Çoğunlukla birdenbire gelir. Bazen göbekte, mide üzerinde başlar, sonradan karnın sağ alt kıs­mında yerleşir. Şiddetli sancı birden­bire kaybolursa apandisin delinme­sinden şüphe edilmelidir. Bu hal fır­tınadan önceki durgunluğa benzer.

Gittikçe yerleşen ağrıyla birlikte karın zarı da (periton) iltihaplanır. Peritonitin (karın zarı iltihabının) yayılması hassasiyeti artırır. Hasta­lık yalnız apandiste kaldığı zaman hassasiyet hafif olabilir. Bir apse te­şekkül edince de hassasiyet belirli bir bölgede yerleşir.

Karın sertliği (spazm)de apandisi­tin başlıca belirtilerindendir. Karın­daki sertlik ağrının derecesine, ka­rın zarında iltihap olup olmamasına göre değişir. Bu sertlik belirli bir bölgede olduğu gibi, karında yaygın, bazen tahta gibi sert bir hal alabilir.

Hâd apandisitte daima bir ateş yükselmesi varsa da, genel olarak, bu yükselme fazla değildir, ancak 37,5- 38,5 arasıdır.

Kanda lökositlerin (kanın akyu­varlarının) artması, öteki belirtiler varsa, apandisit teşhisi için yardım­cı bir delil olabilir.

Süreğen (müzmin) apandisit

Zaman-zaman gelen sancılarla ken­dini belli eder. Her defasında apan­disit bölgesinde sancı, hafif ateş, de­ride hassasiyet, bulantı, kusma görü­lebilir, sancı daha hafif geçer. Müz­min apandisit daha tehlikesizdir. An­cak, günün birinde delinme bekle­nebilir.

Apandisitin Tedavisi Nasıl Olur? Ameliyat Şart Mı?

Hâd apandisit, apandisin muko­zasındaki bir iltihap şeklinde kalır­sa fazla tehlikeli değildir. Yalnız, ce­rahatlenme başlarsa apandis delinir, septisemi (kan zehirlenmesi) kı­sa zamanda ortaya çıkabilir. Antibi­yotik ilâçlarla, yerel buz tatbikiyle apandisitin irinleşmesi, çevresinde apse olması önlenebilir. En doğrusu hâd apandisit teşhisi konunca hasta­nın 48 saat içinde ameliyat edil­mesidir.

Ameliyat imkânı yoksa hemen yüksek dozda antibiyotik ilâçlar ve­rilir, karna buz konur. Hastaya sulu, yumuşak, posa bırakmayan yiyecek­ler verilir: Süt, yoğurt, çorba, yumur­ta, muhallebi gibi. Hâd nöbet atlatıl­dıktan birkaç hafta sonra ameliyat yapılabilir.

İltihaplanmış apandisin çevresin­de apse olmuşsa antibiyotik ilâçlar, buz tatbiki ile bir süre koruyucu te­davi yapılır. Apsenin büyümesi, yay­gın karın zarı iltihabı olursa hemen ameliyat gerekebilir. Müzmin apan­disitte ise, ameliyat sancı nöbetleri arasındaki sakince bir devrede ya­pılır.