Sobalarda tıpkı iskemle ve koltuklar gibi Ev’in tamamlayıcısıdır. Isınmamıza, rahat oturmamıza, çalışmamıza, uyumamıza yardımcı olurlar. Bir ev ne kadar iyi yapılırsa yapılsın, dış – iç suhunet farkı arttıkça, pencerelerden, kapı aralarından soğuk sızar, iyi malzemeyle yapılmamış veya düşünülmemiş evlerin duvarları da soğuk kaynağıdır.
Sobaların Görevi
Sobaların asıl ödevi, dışarıdan, sızan bu soğuk havayı ısıtmaktır. Bu yüzden kaloriferli binalarda radyatörler pencere önlerine yerleştirilir. Odun, kömür ve gaz sobalarını böyle pencere önüne kurmak, gerek baca, gerek görünüş bakımından mümkün değildir. Ama mümkün mertebe soğuk bölgeye yaklaştırmalıdır. Sobalar hiçbir zaman odalarda kuytu köşelere kurulmaz. Soba her tarafı rahat görmeli, ısıyı her yana rahatça saçabilmelidir. Önü hiçbir şekilde, hiçbir mobilya ile örtülmemelidir. Soba her yanından rahat hava alabilmelidir. Soba borularının uzunluğu, kısalığı hakkında değişik fikirler yürütülür. Bazıları uzun boru tavsiye eder. Bazıları en yakın yoldan yanmış gaz dumanının bacaya verilmesi taraftarıdır. Her şey sobanın cinsine bağlıdır. Eğer soba yakıtı tam mânasıyla yakabiliyorsa, alev soba içinde dolaşıyor, bütün hararetini sobada bırakıyorsa, gazın en yakın yoldan dışarı atılması tabii yararlıdır.
Sobalar nasıl aletlerdir?
Yakıt alevini uzun bırakan sobaların soba boruları çok sıcak olur. Boru hemen bacaya verilecek olursa, pis gazlarla beraber ısı da kaybedilir, boşuna yakıt sarfedilir. En iyisi sobanızı alırken verecekleri talimata uymaktır.
Uzun boru kullanacağınız zaman, boruların birbirine iyi geçmelerine dikkat etmeli, boruları tel ve ayaklarla çok sıkı tespit etmeli ve en ufak gaz sızıltısına meydan vermemelisiniz.
Sobalardan çıkan zehirli gazların hiç merhameti yoktur. En ufak ihmalde odaya yayılır. Bin basitinden baş ağrıtır. Hatta büyük felâketlere bile sebep olabilir. Sobanın yanlış yere konması nihayet kesenize zarar verir. Ama borularda yapılacak ihmali hayatınızla ödersiniz. Kış aylarında ü- rekli baş ağrılarından şikâyet edenlerin çoğu, sebebi soba borularında aramalıdırlar.
Borusuz gaz sobası kullanmayınız. Yakıtı ne olursa olsun. İster koku yapsın, ister yapmasın bütün yakıtlar, yanarken havanın oksijenini azaltırlar.
Oksijen nedir? Sobalı evde nasıl alırız?
Oksijen nefes almamıza, yaşamamıza yarayan gazdır. Azlığı baş ağrısı; bayılma, ölüme sebep olabilir. Soba borulu olduğu takdirde, bacadan çıkan kadar, temiz, bol oksijenli hava içeri gireceğinden bu tehlike yoktur. Siz, her yeri kapasanız da soba kendine gereken havayı aralıklardan çeker.
Sobanızı kapı ve pencere doğramalarına, kumaşlara çok yaklaştırmayınız. Değmese bile savurur. Çok kızan yanıcı kısımlar kendiliğinden alev alır. Gaz sobalarının bile altına yanmaz malzemeden bir altlık koyunuz. Bu altlık, sobanın tabanı yakmasına ve kavurmasına engel olur.
Sobalar ağır eşyalardır. Ev içinde bir yerden bir yere nakli güçtür. Ekseriya tutulacak yeri yoktur. Soba naklinde şu kolaylığı deneyebilirsiniz.
Bilhassa yeni evlerde, döşeme kaplaması, çimento karo, parke, muşamba veya sonu ey ve fleksle biten polivinil klorur (PVC) yer kaplamalarıdır. Bunların hepsi kaygandır. Cilâlanır ve kaygan yapılabilir. Soba bu döşemeler üzerinde yer değiştirecekse şu işlemleri yapınız:
Soba taşıma işlemi nasıl yapılır?
1 — Sobayı kaldırabilecek kalınlıkta takriben iki metre uzunluğunda bir halat ve eski battaniye gibi kalın yünlü bulunuz.
2 — İpi sobanın, bir kenarının altından geçirerek hafif kaldırınız. Bu sırada yardımcınız, kaldırdığınız kısmın altına eski battaniyeyi birkaç kat edip yerleştirsin.
3 — Bırakın ipi. Bu sefer sobanın öteki tarafından kaldırın. Hafif hafif çekmeye başlayın. Altında yün olan ayak cilâlı döşeme üzerinde kayacak ve soba istediğiniz yere, büyük güç sarfetmeden gidecektir.
Bu işi yavaş yavaş dinlenerek yapabilirsiniz.
Soba için tarif ettiğimiz bu taşıma işi, bütün öteki ağır işleriniz için de geçerlidir.
Soba borusu nasıl temizlenir?
Soba boruları bakım ister. Dışarıdan her yıl boyayarak, dış paslanmayı önleyiniz. Her bahar sökünüz Kurumunu (siyah toz) silkiniz.
Hatta yakarak boru içinde kurum kalmamasına dikkat ediniz. Yaz boyunca boru içinde kalan kurum, havanın rutubetini çeker ve boruyu içten çürütür.
