ŞEHİR PARALARI
Şehirler, Roma’ya bağlı olmakla beraber, muhtar bir şekilde idare edildikleri için, bakır para basma yetkisini de taşıyorlardı.
Şehir paralarının yüzünde, yaşayan imparatorun resmi ile adı bulunuyordu. Ancak pek az sikkelerin yüzüne şehre ait bazı resimlerin konduğu da olmuştur.
Arka yüzünde ise, daha ziyade mahalli olaylar belirtilmiştir. Tanrılar, mabedler ve şehir surları gibi şehrin umumî varlığını ilgilendiren tasvirler bunlardandır.
Doğuda öteden beri büyük bir rol oynamış olan mezhep, en başta geliyordu. Bergama’da Asklepios, Ephesos’ta Diana kültü gibi…
Eski doğu tanrılarının sikkelerde kullanılmış olması umumî kültür tarihi bakımından önemlidir. Çünkü eski Anadolu kültürünün, kendinden sonra gelen bütün diğer kültürler ve yabancı tesirler içinde, varlığını binlerce yıl nasıl korumuş olduğunu ve onlara kendini kabul ettirmekle, ne kadar kuvvetli bir kökü bulunduğunu göstermiştir.
Altın ve gümüş para basma hakkı şehirlere verilmediği halde, İktisadi düzen bakımından zarurî görülen bazı şehirlere gümüş sikke basması için izin verilmiştir. Bergama kıralları zamanında varılan para birliği üzerine basılmış olan kistophor’lara benzer, Romalı valiler ‘ tarafından çıkarılan lâtince yazılı, gümüş sikkeler bu kabildendir.
İmparatorluğun sonlarına doğru ( M. S. 290 ), devlet sikkelerindeki ayar bozukluğu yüzünden, şehir paraları büyük bir kıymet olarak kalmıştır.
Bu yüzden alış – verişte şehir paralarının itibarı arttığından, şehirler para basmak güçlüğüne uğramışlardır. Bunun içindir ki, devletin itibarını korumak maksadıyla şehir paraları ortadan kaldırılmış ve her tarafta devlet parası hâkim olmuştur.