Badem nasıl yetiştirilir bademin faydaları?

Yurdumuzun her yanında yetiştiri­len bir meyvedir, en çok Marmara ve Ege bölgelerinde, Van Gölü çevresin­de yetiştirilir. Badem tazeyken kabuğu ile yenir, buna çağla bademi denir. Olgunla­şınca çekirdeğin kabuğu sertleşir, kırılıp içi yenir; bu da badem içi, ya da iç badem diye anılır. Badem nasıl yetiştirilir sorusuna cevap vermeden önce bademin genel yapısını incelemekte yarar var.

Badem, içinin tatlı, ya da acı olma­sına göre, tatlı badem, acıbadem di­ye ikiye ayrılır. Ayrıca, tatlı bademin kabuğu çok sert olan bir cinsine taş bademi, dişle, elle kırılacak kadar ince bir başka cinsine de diş bade­mi denir.

Tatlı bademden ezilip şekerle ka­rıştırılarak badem ezmesi yapılır; ayrıca, gene tatlı badem, iç badem olarak, helvaların, kurabiyelerin üze­rine konulur.

Acı bademin keskin bir kokusu vardır; kokuculukta, sabun, krem yapımında kullanılır, acı badem ya­ğından ayakkabı boyası, deri yumu­şatıcı maddeler yapılır.

İlâç Olarak Badem

Tatlı bademden hekimlikte bir­çok faydalar sağlanır.

Tatlı Badem Yağı — Bağırsakları yumuşatıcı bir maddedir, peklik çe­ken küçük çocuklara bir kahve ka­şığı kadar tatlı badem yağı verilir

Tatlı badem yağı yanıklara karşı merhem olarak da kullanılır. Bir miktar badem yağı onun 9 katı kadar kireç suyu (kireç suyu bulun­mazsa acı kuyu suyu) ile karıştırı­lır. Vücudun her hangi bir yerinde­ki yanığa bu merhemden sürülürse ağrıyı keser, yanığın kavlamasını (deride içi su dolu kabarcıklar ol­masını) önler.

Badem Şurubu (sübye) — Taze bademden yapılır. Göğsü yumuşa­tır, öksürüğü keser; boğaz ağrıları­na, bronşite karşı ilâç olarak kulla­nılır.

Acı Badem — Acı bademin içinde acı badem ruhu, kiyanus asidi deni­len maddeler vardır. Bunlar oldukça zehirlidir, evlerde kullanılması doğ­ru değildir; ancak lâboratuvarlarda bazı ilâçların yapımında kullanılır.

Badem Nasıl Yetiştirilir

Badem hemen-hemen her cins top­rakta yetişir; yalnız, kökü derine gittiği için, suyu geçirmeyen toprak­larda iyi yetişmez. Badem ağacı ufak bir ağaçtır, 5-6 metreyi ancak bulur. Çekirdekten üretildiği gibi yabani badem fidan­larına aşı yapılarak da üretilir. Killi topraklarda erik üzerine de aşı yapı­labilir.

Acı bademle diş bademi uzun ömürlü, dayanıklı ağaçlardır. Yal­nız, badem ağaçları, genel olarak, bu­danmaya dayanmaz; bunun için, ağa­ca biçim verilemez.

Badem ağacına en çok zamk has­talığı zarar verir. Buna karşı ağa­cın toprağına kireç karıştırılır; ayrı­ca, ağacın gövdesini, dallarını sarmış olan zamklar toplanmalıdır.