Mantarlar çok ilkel canlı varlıklardır. Kırlarda yetişen şapkalı mantarlardan, mikrop gibi çeşitli hastalıklara yol açan hastalık mantarlarına, kadar, birçok türleri vardır. Şişe mantarı olarak kullandığımız mantar da bir cins meşenin üzerine yerleşmiş bir asalaktır. Maya ile küf de birer mantardır. Birbirlerinden bu kadar değişik biçimde olan türlü mantarların tek ortaklama özelliği klorofilsiz birer canlı varlık olmalarıdır. Bundan dolayı, ışığa ihtiyaçları yoktur, karanlık, ıslak, kuytu yerlerde oluşurlar.
son dakika haber
ŞAPKALI MANTARLAR
Kırlarda, ormanlarda, güneş görmeyen ıslak yerlerde, ağaçların, çalıların diplerinde yetişen, çoğu şemsiye biçiminde olan mantarlara, bu biçimlerinden dolayı ‘’şapkalı mantarlar’’ denir. Bunların zehirlileri, zehirsizleri vardır. Zehirsizleri toplanarak pişirilir, yemek yapılır. Batı ülkelerinde mantar yemekleri, çorbalar pek sevilir; bizde de mantar yiyenler varsa da pek yaygın değildir.
Mantarların zehirsizlerini zehirlilerinden ayırmak zordur. Bu işte çok denemesi olan birtakım kimseler zehirli mantarlarla zehirsizlerini ayırmada pek usta iseler de gene yanılabilirler. Onun için, Batı’da yemeklik mantarlar, zehirsiz oldukları iyice bilinen cinslerden özel yerlerde üretilerek çok miktarda elde edilir, bunlardan konserveler, hazır çorbalar yapılır.
Mantarın çok besleyici bir yiyecek sayılması da yanlıştır. Mantar her hangi bir sebzeden farksız bir besin değeri taşır. Klorofilsiz olduğu için içinde nişasta da yoktur; ancak birtakım azotlu maddeler, şeker vardır. 100 gr. taze mantar ancak 25-40 kalori verir.
Mantarların Zehirli Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?
Mantarların zehirli olup olmadığını anlamak için halk arasında çeşitli denemeler yapılır. Meselâ mantarların kaynatıldığı suya bir gümüş kaşık sokarlar, kararırsa mantarın zehirli olduğuna hükmederler. Bu kanaat bilimsel bir esasa dayanmaz. Mantarın soğanla pişirilirse zehirliliği gider kanaati de yanlıştır.
Başlıca mantar çeşitleri şunlardır:
Çayır Mantarı: Şemsiye biçimlidir. Kırlarda, çayırlarda yetişir. Açık kahverengidir, çoğunlukla zehirsizdir.
Kurt Mantarı: Beyaza yakın, düğme biçimindedir. İçi beyaz, sert etlidir. Akarsuların, yolların kıyısında yetişir. Bazı türleri zehirsizse de çoğunlukla zehirlidir.
Çomak Mantar (Mercan Mantarı): Parmak biçimi çıkıntıları vardır, üzerinde beyaz, sarı, pembe tomurcuklar olur. Çoğunlukla zehirsizdir.
Kuzu Mantarı: Uzun bir külah biçimindedir; sarı, koyu yeşil çeşitleri vardır. Çoğunlukla zehirsizdir.
Horoz Mantarı: Kenarları buruşuk koyu sarı bir şapkası vardır. Çoğunlukla zehirsizdir.
Sinek Mantarı: Şemsiyesi kırmızı üzerine beyaz beneklidir. Sapının ortası halkalıdır. Altı yeşilimtırak olanları da vardır. Çok zehirlidir.
Şeytan Mantarı: Sapı karınlıdır ve sarıdır, altında koyu kırmızı karışık çizgiler vardır. Eti beyazsa da kesilince önce kırmızı, sonra mavi olur. Çok zehirlidir.
Mantar Zehirlenmesi Nasıl Olur?
Mantar zehirlenmesi sindirim, sinir, dolaşım sistemlerinde ayrı ayrı belirtiler gösterir:
Sindirim sisteminde mide, bağırsak bozuklukları ortaya çıkar. Sindirim sistemine etki gösteren mantarların tadı keskin ve yakıcıdır. Yendikten bir süre sonra, karın ağrısı, şiddetli kusma, kanlı ishal, baş dönmesi görülür. Zehirlenme dolaşımın kötüleşmesiyle, ölümle bitebilir. Zehirlenenlerin hemen midesi yıkanmalı, dolaşımı kuvvetlendirici ilâçlar verilmelidir.
Sinir sistemine etki gösterenler başlıca ‘’sinek mantarları’’ ile ‘’soğanlı amanita’’ mantarlarıdır. İçinde ‘’muskarin’’ denilen bir zehir vardır. Önce midede, bağırsaklarda zehirlenme belirtileri başlar. Daha sonra, sarhoşluk hali, hezeyan, kramplar görülür. Muskarinin panzehiri atropindir.
Dolaşım sisteminde, kanda zehirlenme belirtileri gösteren mantarların bileşiminde helvelin asidi bulunur. Bunlar çoğunlukla hortumlu mantarlardır. Zehirlenme belirtileri yutkunma, kusma güçlüğü, sarılık, kramptır, hasta bazen kendini kaybeder.
HASTALIK YAPAN MANTARLAR
Hastalık yapan mantarlar, bitkilerin ilkel kısımlarını teşkil eden birtakım asalaklardır. Tıpta mikoz denilen çeşitli hastalıkları yaparlar.
Aktinomikoz: Akciğerlerde, bağırsaklarda, çenede, daha başka organlarda apseleşip fistül haline gelebilen afetlere sebep olur. Antibiyotiklerden oreomisinle, ayrıca radyoterapiyle tedavide iyi sonuçlar alınır. Akciğerdeki inatçı vakalarda ameliyat gerekebilir.
Koksidioidomikoz: Başlangıçta ateşle birlikte deride morumtırak kırmızı sertlikler olur. Hastalık sonra, akciğerlere, lenf bezelerine, deriye. kemiklere oturabilir. Yaygın şekilleri hayat için tehlikeli olabilir. Benzoik asit ve prodigiosin tedavisinden iyi sonuçlar alınmaktadır.
Madüromikoz: Bu mantar hemen daima ayakta yerleşir, apseler, fistüller meydana getirir. Zamanla şekil bozukluklarına, yara izlerine yol açar. Tedavide, potasyum iyodür, radyoterapi faydalıdır. Bazı hallerde ayağı kesmek gerekebilir.
Blastomikoz: En çok, yüz, boyun, el ve ayaklarda âfetlere sebep olur. Akciğerde yerleşmesi veremi andırır. Başka organlara, bu arada kemiklere de yerleşebilir. Oreomisin, iyotlu ilâçlar, radyoterapi faydalıdır.
mantar nedir, mantar nasıl yetiştirilir, mantar hakkında kısa bilgi, mantar çeşitleri, mantar coğrafyası, mantarın yetiştiği yerler, mantarın büyüdüğü yerler, mantarın çeşitleri nelerdir, mantarcıklar, mantarların bitki örtüsü, mantarların yetişme koşulları
Soru ve Görüşleriniz İçin Lütfen Yorum Yapınız…
