Madenden yapılmış kap kacak, cinsine göre, ayrı ayrı usullerde temizlenebilirse de hemen hemen bütün madeni kapların temizlenip parlamasını sağlayan başlıca iki usul vardır kİ bunların ya­pılması da kolaydır. İşte reçe­teleri:

1. Madeni eşyalardaki pas lekelerini, kolayca hazırlayabileceğiniz bir hamurla çıkarıp, kabları parlatabilirsiniz. Bu hamurun malzemesi kolaylık­la elde edilebilir:İncecik toz haline getirdiği­niz 50 gr. kil; 30 gr. kerpiç to­zu; 7 gr. zımpara tozu; 7 gr. ponza taşı tozu. Bunları bir kapta karıştırın. Sonra buna biraz su katıp hamur haline ge­tirin, yumuşak bir bezle alıp kaplara bastıra bastıra sürün.
2. Alüminyum da dahil ol­mak üzere her hangi bir ma­denden yapılmış tepsi, çatal, bıçak, kaşık gibi eşyayı da ko­layca parlatabilirsiniz: Maden olmayan, ya plâstik, ya da por­selenden yapılmış derince bir kâsenin içine sıcak su koyun. Buna 1 dolu yemek kaşığı so­da atın, karıştırın.

Temizleyeceğiniz eşyayı bu suyun içine daldırın. Bir-iki dakika bekletin. Bol suda çal­kalayıp kuruladıktan sonra tertemiz olup parladığını gö­rürsünüz.

Madeni eşyalar, ne cins ve ne çeşit olursa olsun devamlı ve titiz bir bakım ister. Bugün evlerde kullanılan madenî eş­yaların başında alüminyum, bakır, çinko, demir, kurşun gelir. Gümüş de, gerek mutfak, gerek süs eşyası olarak evlerimizde ol­dukça önemli bir yer alır. Bunların ayrı ayrı özellikleri, ona göre de bakımları vardır. Şimdi hangi madenin nasıl temizlenmesi gerektiğini ve hangi madenin ne değere sahip olduğunu inceleyelim:

Alüminyum madeni: Gün geçtikçe bakı­rın yerini almaya başlayan alümin­yum, birçok özellikleri bakımından, bakıra tercih edilmektedir. Kalaya ihtiyaç göstermemesi, kolay temiz­lenmesi, ucuzluğu alüminyumun ter­cih sebeplerinin başında gelir. Ayrı­ca, daha ince levhalar haline getiri­lebilmesi de, ısıyı kolay iletmesini sağladığından, yemekleri çabuk ısıt­mak, pişirmek bakımından önemli­dir.

Alüminyum, mutfak eşyasını ka­rartmadan kullanmak için önce içinde süt kaynatın. Az bir miktar sütü bir-iki taşım kaynattıktan son­ra döküp kabı yıkarsanız alümin­yum eşyanız bir daha kararmaz.

Bakır madeni: Gittikçe gelişen alümin­yum kaplar karşısında eski önemi­ni kaybetmekle birlikte, bakır eşya gene de evimizden eksik olmaz. Mut­faklarımızdaki tencerelerin çoğu hâlâ bakırdandır. Bakır kapların is­tediği en büyük titizlik sık-sık ka­laylanmasıdır; kalaylanmazsa, za­manla, kararır, güzel görünüşlerini kaybederler. Kalaylı kaplar bir mut­fağın iç açıcı güzelliklerinden biri­dir. Bakır kapların kalaylanmasının sağlık bakımından da gözetilen bir önemi vardır.

Mutfak eşyası olarak değeri azalı­yorsa da bakır gün geçtikçe süs eş­yası olarak önem kazanmaktadır. Bakır tepsiler, ibrikler, küllükler, çok çeşitli biblolar evlerimizde süs eşyası olarak yer almaktadır. Bakır, zamanla karardığı için, bu gibi eşya­yı sık-sık parlatmak ister. Bakır eş­ya limonla ovularak parlatılır. Ay­rıca bakırcılara verilip özel ilâçlar­la, makineli bakır fırçalarıyla parlatılabilir. Bu çeşit parlatma evdeki parlatmadan hem daha güzel olur, hem daha çok dayanır.

Demir madeni: Günlük hayatımızda bi­ze en faydalı olan ma­denlerden biri de demir­dir. Nikelajlı, kalaylı, olmayan demir eşyayı paslanmadan tutabil­menin en iyi yolu boya­maktır. Demir eşyamı­zı yağlıboya ile boyayarak koruyabiliriz.

Hele pencere demirlerini hem güzel bir görünüş sağlamak, hem de dış etkilerden korumak ba­kımından boyamak şart­tır. Demirler, boyama­dan önce, zımparalanıp pasları temizlenmeli, sonra bir kat süleğen sürmelidir. Kuruyan süleğenin üstüne dilediğiniz renkte yağlı boya sürebilirsiniz (Bk. Boya).

Sac halindeki demirden en çok so­ba boruları, kap olarak kullanılan tenekeler yapılır. Tenekeler kalaylı olduğundan, kalayı eskiyinceye ka­dar pek paslanmaz. Soba boruları ise iyi bakılmazsa kolayca paslana­bilir. Baharda sobalar kaldırılırken boruları iyice temizledikten sonra gazete kâğıtlarına sarıp rutubet­ siz bir yere koyarak, paslanmasına meydan vermeden uzun süre kulla­nabiliriz.

Çinko madeni: Evlerde daha çok suyla İlgili işlerde kullanılır. Çinko pas­lanmadığı için bahçe kovası, su ko­vası, leğen vs. olarak işe yarar. Bu­na karşılık, dayanıksız bir maden­dir, sıcağa gelmez.

Kurşun madeni: Hemen hemen yalnız su tesislerinde, kanalizasyonda kul­lanılır. Kurşun hava şartlarına, su­ya karşı dayanıklı olduğundan çok kullanışlı bir madendir. Üstelik, kolayca eğilip bükülmesi rahat rahat işlenmesini sağlar. Bunların dışın­da bazı çocuk oyuncakları da kur­şundan yapılır.

Gümüş madeni: Daha çok süs eşyası Olarak kullanılır. Bu arada gümüş kupalar, şamdanlar, biblolar, fotoğ­raf çerçeveleri büfelerde, masalar­da baş köşeyi alır.

Ayrıca, gümüş tepsiler, çatal, bıçak, kaşık gibi mut­fak eşyası da varlıklı evlerde kulla­nılan madenî eşya arasındadır. Gü­müş eşyanın bakımına önem verilir­se uzun süre parlak kalır. Gümüşten yapılmış mutfak eşyasını kaynar so­dalı suyla temizleyebilirsiniz.

Süs eş­yasını da, kararınca, gümüş işi ya­panlara götürerek parlattırabilirsiniz. Bu işi kendiniz yapmak istiyor­sanız, bildiğimiz çamaşır çividi işini­zi görür. Çividi suluca bir hamur ha­line getirdikten sonra gümüş eşya­ya bastırarak sürerseniz pırıl pırıl yapar. Sonra suyla yıkayıp kurular­sınız. Gümüş kapları, çerçeveleri parlatmak için ayrıca özel tozlar da satılır.

Pirinç: Dolap kulpu, şamdan, havan, kahve değirmeni, kapı tok­mağı gibi yerlerde kullanılan pirinç en iyi kaol denilen temizleme sıvısıyla temizlenir, parlatılır. Pirinç kapların içinde ekşi maddeler bırak­mamalıdır, bunlar mavimtırak bir leke yapar.

Soru ve Görüşleriniz İçin Lütfen Yorum Yapınız…