Madenden yapılmış iki parçayı birbirine eklemekte kullanılan kalay-kurşun karışımıdır. Bunu eritip maden parçalarını birbirine kaynatmak işine de lehim yapmak denir.
Ayrıca, bazı maden parçalarının birbirine kaynatılmasında kalay-kurşun karışımı yerine başka madenler de kullanılır ki bunlara da ”lehim” denilebilir. Daha sert madenleri eklemekte kullanılan kaynak işlemi de lehim yapmanın daha geliştirilmiş şeklidir.
Günlük hayatımızda birçok eşyanın yapımında, su borularının birbirine eklenmesinde, delik tenekelerin tamirinde, daha çok, yumuşak lehimleme denilen, lehimle yapılan âdi lehimleme kullanılır. Bu iş için gerekli şeyler şunlardır: Havya, nişadır, tuzruhu, çinko parçası, lehim, fırça. Havya çekiç biçiminde bir demir çubuktur. Ucunda bakırdan, ya da bakır alaşımından, ağaç kaması
biçiminde sivri bir kısım vardır. Sapı da, ısıyı ele iletmemesi için, tahtadan yapılmıştır. Lehim yapılırken, havyanın ucu ateşte kızdırılır. Bakır çubuk ısınıp kızdığı için, mangal ateşi, ya da ispirto lambası onu kızdırmaya yeter. Lehimlenecek maden parçalarının çok temiz, passız, tozsuz topraksız olması gerekir.
Bunun için, lehim sürülmeden önce, o kısım tuzruhu çinko karışımı ile temizlenir: Tuz ruhu, bir cam kapda, içine çinko parçaları atılarak karıştırılır. Böylece, ”çinko klorür” çözeltisi meydana gelir. Bu sıvıdan fırça ile biraz alınıp, lehimlenecek yere sürülür. Maden parçaları temizlenmiş olur.
Şimdi sıra havyanın ucunu temizlemeye gelmiştir. Bu da, nişadırla sağlanır. Ufak bir sabun kalıbı halindeki nişadıra havyanın kızgın bakır ucu sürtülür. Bu sırada dumanlar çıkar, bakırın ısısı da biraz düşer.
Böylece ucu temizlenmiş olan havya lehime sürülür. Lehim derhal erir, havyaya yapışır. Bu lehim parçası, havyanın ucu ile kaldırılarak, birbirine eklenecek, ya da deliği kapatılacak yerlere sürülür. Havya çekilince, lehim donar, iki parçanın ek yerlerini, kapanacak deliği tıkamış olur.
Bu, lehimlemenin en basit şeklidir. Bugün elektrikle ısıtılan havyalar olduğu gibi, temizleme işleri için de özel macunlar vardır.
lehimlemek, lehim yapmak, lehim nasıl yapılır, lehimle maden yapıştırma