Güney Amerika’da, en çok Peru’da yetişen koka ağacından çıkarılan bir maddedir, uyuşturucu özelliğinden dolayı hekimlikte ilaç olarak kullanılır. Duyu sinirlerini etkileyerek ağrıyı, sancıyı kesen ilaçların hemen hemen en eskisidir. Açlık duyusunu da körettiği için, birçok Perulular, BolivyalIlar kokain çiğnerler.
Kokain çok keskin bir uyuşturucudur. Suya %2 oranında karıştırılarak yapılan eriyiği göze damlatılırsa gözde hiç duyu kalmaz, kolayca ameliyat yapılabilir. Gene bu eriyik deri içine, deri altına şırınga edilirse 10- 15 dakika derin bir duyusuzluk elde edilir. Bu sayede, ameliyatlar kolaylaşmıştır. Çünkü kokain nereye değerse oradaki sinir tellerini, kısa süre de olsa, kesilmiş, duymaz, iş göremez hale getirir.
Kokain, sinir hücrelerine de etki yapar. Az olursa sinirleri uyarır, çok olursa uyuşukluk verir; bundan dolayı, kokaini keyif verici olarak kullanmaya alışmış kimseler vardır. Bu ise, şüphesiz, çok kötü, bir alışkanlıktır. Çünkü, kokainin azı da, çoğu da çok tehlikeli olabilir. Vücuda iğne (enjeksiyon) ile veren kokainin yarım gramdan çoğu tehlikelidir, hatta, bazen 1/10 gram kokain bile insanı ölüme kadar götürür. Bu arada, diş çekerken, ufak çapta ameliyat yaparken bile, sinirlerini uyuşturmak için kokain iğnesi yapılmış hastaların yüzü solduğu, başı döndüğü, gözleri karardığı, kustuğu, soğuk terler döktüğü, nabız atışı, solunumu bozulduğu çok görülmüştür. Hatta, göze damlatılan kokain eriyiğinin bile aynı kötü sonuçları verdiği olur. Hele belkemiği içine yapılan kokain iğnesi çok daha tehlikeli sonuçlara yol açabilir. Bunun için, kokain iğnesi yapan hekimler çok ciddi tedbirler alırlar. Bu arada dozu yüksek tutmamaya da çok dikkat edilir. 1 gramdan yüksek dozda kokain kullanılınca, hastada, yukarıdaki belirtilerden başka, ayrıca, morarma, kalp zayıflaması, boğaz kuruluğu, yutkunma güçlüğü, kıvranma, titreme, şiddetli baş ağrısı gibi haller görülür; hatta hasta komaya bile girer, deliliğe kadar sürüklenir.
Hekimlikte, ‘’chlorhydrate de cocaine’’ bileşiği olarak kullanılan kokain bazı hastalıklarda çok tehlikeli durumlar yaratabilir. Bunun için, kalp, damar, sinir, akciğer hastalarına, ayrıca 10 yaşından küçük çocuklara, ihtiyarlara, kansızlara, glokom denilen göz hastalığı bulunanlara kokaini! ilaçlar verilmez.
Öte yandan, bugünkü hekimlikte uyuşturucu madde olarak kokain eskisinden çok az kullanılmaktadır. Bunun yerine novokain kullanılıyor. Çünkü novokainin zararlı etkileri daha azdır; ayrıca, vücutta kokain gibi alışkanlık yaratmaz.
Kokain Alışkanlığı Kokain, ameliyat, tedavi gibi tıbbi amaçlarla, hekimlikte kullanılırken ölçü büyük bir titizlikle gözetilir, alman tedbirlerle tehlikesi önlenir. Kokaini keyif verici, uyuşturucu bir madde olarak kullananlar ise kendilerini bile bile, deliliğe, ölüme kadar varabilecek tehlikelere sürüklerler. Kokainomari (kokain deliliği) denilen bu kötü alışkanlık insanlık için büyük bir tehlike, korkunç bir afettir. Eskiden çok daha korkunç olan bu facia, hükümetlerin sıkı tedbirleriyle, günümüzde hemen hemen bütün uygar ülkelerde büyük ölçüde önlenmiştir. Bu arada, kokainli ilâçları tıbbî amaçlar dışında kullanacaklara, satanlara kanunlarımız bazen ölüm cezası bile vermektedir.
Kokain alışkanlığı bir nevi ruh hastalığı olduğu gibi sonucu da delilikten farksızdır. Sinirleri uyuşan, böylece aklı, muhakemesi işlemez hale gelen bir kokainman her türlü ahlâksızlığa sürüklenir.
Kokain alışkanlığı bir kimseyi ruh bakımından, ahlâk bakımından felâketlere sürüklediği gibi, onu sağlık bakımından da yıpratır, zayıf düşürür, türlü hastalıklara sürükler.
Kokain alışkanlarını iyi etmek için akıl, sinir, ruh hastalıkları tedavi usulleri kullanılır. Bunun İçin, hastanın daimi bir gözlem altında bulundurulması gerekir. Bu bakımdan, kokainmanlar ancak bir akıl hastanesinde iyi edilebilirler. Burada hastanın bir yandan iyi beslenerek kuvvetlenmesine çalışılırken, bir yandan da temiz hava, iyi uyku, bir işle uğraşma gibi yollarla onun sağlam bir hayata kavuşturulması gözetilir. Yalnız, hasta kokaini birdenbire bırakmaya zorlanmaz; çünkü, alışkanlığı birden bırakmak hastanın vücudunda kalp durmasına kadar varabilecek sarsıntılar yaratabilir: Kokain almaya alışmış bir kimsede, bu zehre karşı vücut bir panzehir salgılar; zehir birdenbire kesilince bu panzehir vücutta tepki yaratır. Onun için, tedavi gören kokain alışkanına, daha az ölçülerde olmak üzere, hekimin kontrolü altında, gene kokain verilir; bu ölçü gitgide azaltılır, nihayet tamamen kesilir.
