En çok öksürük kesmede kullanılan bir ilaçtır. Afyondan çıkarıldığı gibi kimyasal usullerle morfinden de elde edilebilir.
Kodein, morfinin yakın bir bileşimi olduğu halde, hastada morfin gibi alışkanlık yaratmaz, hafif bir uyku hali dışında, uyuşukluk, sersemlik vermez; ağrıyı kesmeye yarıyan ilâçların etkilerini artırır.
Kodeinin fosfatlı bileşimi (kodein fosfat suda daha iyi erir; bunun için, çocuklara verilecek öksürük şuruplarında, daha çok, kodein fosfat kullanılır.
Öksürüğü kesmek için kodein kullanırken göz önünde bulundurulacak önemli bir nokta vardır: Kodein öksürüğü durdurduğu zaman solunum yollarında salgıların kalmasına yol açar. Bundan dolayı, özellikle, akciğer ödemlerinde, bronşitlerde, bron- kopnömonilerde pek kullanmamalıdır. Esasen, antibiyotiklerin keşfinden sonra öksürüklü hastalıklar azaldığı, öksürük süreleri kısaldığı için bugün kodein eskisinden az kullanılmaktadır.
Kodein içeren başlıca ilaçlar şunlardır:
- A-FERİN (Kapsül)
- DOLADAMON P (Draje)
- DOLVİRAN (Tablet)
- FENOKODİN (tablet)
- GERALGİNE-K (Tablet)
- NEOCODİN (Tablet)
- PACOFEN (Tablet)
- PİROSAL (Tablet)
- TEMSALJİN (Tablet)
- THERAFLU C&C (Draje)
- VERMİDON-K (Tablet)
Kodeinli ilâçları gelişigüzel almamalı, ancak hekimin gerekli göreceği durumlarda, onun verdiği ölçülerde kullanmalıdır.