Müshil ilacı ne işe yarar?
Kabızlıkta, zehirlenmeler sırasında bağırsakların içinde bulunan maddelerin dışarı atılması için kullanılan ilâçlara müshil (sürgün ilâcı) denir. Bunlar ya kısa bir süre içinde, bağırsağın hızla boşalmasını sağlar, ya da hafif etkiyle yumuşatıcı bir iş görür.
Müshilleri çeşitli etki mekanizmalarına göre şöyle sınıflandırabiliriz:
1) Mekanik müshiller
2) Sindirim sistemindeki sıvıların emilmesine engel olarak etki gösterenler
3)İnce bağırsağı etkileyenler
4)Kalın bağırsağı etkileyenler.
Mekanik etki gösteren müshiller, sindirim kanalındaki sıvılara değince, şişer, kitleleri artar. Meydana gelen kitle de barsak hareketlerini uyararak dışkının boşalmasını sağlar. Bu müshillerin önemlileri şunlardır: Beyaz hardal, keten tohumu, agar-agar, sıvı parafin, haşhaş yağı, zeytin yağı, badem yağı, keten yağı.
Bağırsaklardaki sıvıların emilmesini önleyen müshiller suyu zaptederler. Ayrıca, bağırsaktaki kolloileri çöktürerek emilmesine engel olurlar. Böylece gene bir kitle meydana getirerek müshil etkisi gösterirler. Başlıcaları şunlardır: Sodyum sülfatı (İngiliz tuzu), magnezyum oksidi, magnezyum karbonat, magnezyum sitrat, sodyum fosfat Gene bu sınıftan olan şekerli müshiller hafif müshillerdendir. Meselâ, laktoz beyaz, hafif tatlı bir tozdur. Müshil için bir kerede 100 gram vermelidir. Bal da müshil etkisi gösterir. Aç kamına 50-60 gram kadar bal yiyip üstüne su içmelidir. Ayrıca, demirhindi, hıyarşember, kudret helvasını da bu arada sayabiliriz.
İnce bağırsağı etkileyen müshillerin başlıcaları jalapa kökü, mahmude, podofillin, ebucehil karpuzu, kroton yağı gibi bitkilerden çeşitli yollardan elde edilen yağlar, reçinelerdir.
Kalın bağırsağı etkileyen müshiller kaim barsak hareketlerini artırırlar. Ravent, siyah akçaağaç kabukları, kaskara sagrada, akdiken, aloes,sinameki gibi olanları bitkilerin ya kabuklarından, ya da yapraklarından elde edilir. Kalın bağırsağa etki gösteren sentetik ilâçlar da vardır.
Müshil verirken dikkatli olmak gerekir. En iyisi, bu işi de doktorun tavsiyesine uyarak yapmalıdır. Ülser, apandisit, peritonit, barsak kılıflanması, tıkanması gibi hastalıklar sırasında müshil kullanmak doğru değildir. Tifoda da müshil kullanmak barsak delinmelerine yol açabilir. Ayrıca, çok zayıflarda kalp hastalığıolanlarda da müshil kullanırken dikkatli olmak gerekir. Birden su kaybı dolaşımı güç durumlara sokabilir.
