Bergama Krallık gümüş Paraları ve Tarihi

150 yıl süren Krallık devrinde, Tetradrahmi gümüş para basılmasında bir duraklama olmamıştır. Yalnız, krallara göre sikkelerin tip itibariyle değişikliği olmuştur.

İlk üç Kral paralarındaki durum şöyledir:

1)   Philetairos, tanrılaştırılmış Seleukos’un başını taşıyan para bastırmıştır. Kendisi Bergama hâkimi olduğu halde, ona bağlı bulunuyordu. Bu gurup paralar, Phileta­iros’un M. Ö. 263 tarihinde ölümüyle son bulmuştur.

2)   Eumenes I ise, kıratlığının ikinci yılında ( M. O. 262 ) Seleukos’un oğlu ve halefi Antiochos’a karşı ayaklanıyor ve Sardes civarında yapılan bir savaşta onu öldürüyor. Bu suretle, Suriye hükümranlığını sarsan Eumenes I, bu sikkelerin yerini tutmak üzere bastırdığı yeni para­lara, krallığın kurucusu tanrılaştırılmış Philetairos’un portresini koymuştur. Bu portre, devletin gümüş para­sını süslerken, onun bu inkılâpçı karakter taşıyan para darbı, Bergama kıratlığının da istiklâlini ilân ediyordu. Bunu, Philetairos’un başındaki bir şeritle sarılı defne çelengi belli etmektedir. Bu suretle, zafer alâmeti olan çelenk ile kıral alâmeti olan şerit, baş süsü olarak kabul edilmiş oluyordu. Bu baş süsü, sikkelerdeki portrelerde yegâne baş süsü olarak devam etmiştir. Halbuki, gerek Eumenes’in ilk basılan sikkelerindeki Philetairos resminde, gerekse daha önceki Seleukos portre­sinde, yuvarlak ve örme tarzında sarılmış şerit bulunu­yordu. Bu şeridin Seleukos sikkelerinde uçuşan uçları olmadığı halde Philetairos paralarında uçuşan uçları görülür.

3)   Galatlar’a karşı kazandığı büyük zafer üzerine kral ünvanını alan ‘’Attalos I’’ sikkelerinde de, şerit – çe­lenk baş üstü vardır. Yalnız, bu sırada basılan bir seri bundan ayrılmıştır. Bu sikkelerin yüzündeki Philetairos’un başında sade defne çelengi bulunmaktadır. Bu seri sikkelerin, ‘’Attalos I ’’ in Elen dünyasını coşturan zaferinin büyük manasını belirt­mek için çıkarıldığı kabul olunmaktadır.

‘’Eumenes I’’ sikkelerinin arkasında bulunan Athena’nın kalkanı önünde olduğu halde, ‘’Attalos I’’ sikkelerinde arka­ya alınmıştır. Burada Athena, sol kolunu kalkana daya­mış ve sağ elini de önünde bulunan Philetairu yazısına uzatmıştır. Bu durum, barışı göstermekte ve Athena’nın, kurucu Philetairos’un vatanını himayesi altına aldığını anlatmaktadır. Bu şekil, kırallığın sonuna kadar devam ettiği halde, ‘’Eumenes II’’ ile ‘’Attalos II’’ devri sikkelerinde bazı değişiklikler olmuştur.

Çıkarılan bir gurup tetradrahmi’lerin dış görünü­şünde ön yüzdeki inci dairesi kaldırılmıştır. Madeni biraz büyümüş, fakat yassılaşmıştır. Bu şekil, politik bakımın­dan Bergama ile ilgisi olan Ponthos ve Bithynia kıratla­rının büyük gümüş sikkelerinde de görülmektedir.

Yine bu arada, üç kiralın tetradrahmi’ler serisinde değişiklik olmadan birbirinin aynı sikke basıldığı halde, ‘’Eumenes II’’ zamanında kendisinin resmini taşıyan bir sikke çıkarılmıştır. Aynı zamanda, bu sikkede baş süsü olarak yalnız şerit kullanılmıştır. Arkasında da Athena yerine iki genç (Dioskur’lar) bulunmaktadır. Bu sikkenin, kıratlığının sonuna doğru basıldığı sanılmaktadır.

4)   Büyük ve yassı sikkelerin Attalos II zamanında basıldığı sanılmaktadır. Bu sırada sikkelerin üzerindeki işçilikte bir gerileme görülür. Sandaliyenin arslan ayağı ile Philetairos başı Mersin escort bunlar arasındadır. M. O. II. yüz yıl ortasından sonra sikke kalıplarının daha çok ihmale uğra­dığını sikkeler göstermektedir.

Bu arada, Aegine için bir para da basılmıştır. Bunun yüzünde Asklepios başı, arkasında yılan ve mabet anah­tarı bulunmakta ve Philetairu yazısı yerine Aegine yazısı bulunmaktadır. Yapılan Mecidiyeköy escort incelemelere göre, M. O. 211 yılında Attalos I tarafından satın alınan bu ada için, Bergama’da tek bir para basılmıştır.

M. O. ISO yıllarında çıkarıldığı kabul olunan bu pa­radan, kısa bir müddet Maltepe escort için, kral tarafından bu adaya muhtar bir idare verildiği anlaşılmaktadır. ‘’Attalos III’’ zamanına ait sikke durumunu ayırt et­mek güçtür. Belki de, devlet işleriyle uğraşmayan bu kral zamanında, sikke de basılmamıştır.